Ku Waszej Pamięci Żołnierze Wyklęci ziemi zgorzeleckiej

   Rzeczy godnych pamięci NIE DA SIĘ zaorać!

   Nie znamy wielu do dzisiaj i nie znają tej historii ich rodziny. Żołnierze Wyklęci nie bali się komunistycznych współpracowników sowieckiego terroru. Zamilkli otaczając swoje rodziny ochrona przed represjami ze strony komunistów za walkę o wolność i demokrację.
   Walczyli przeciwko władzy komunistycznej sprawowanej w imieniu Sowietów w PRL-u. Dzisiaj zwani Żołnierzami Wyklętymi, wyklętymi przez komunistów za to, że toczyli bitwy, zdobywali więzienia UB, z których odbijali aresztowanych kolegów jak oni żołnierzy Powstania Antykomunistycznego. Wykonywali wyroki na komunistycznych funkcjonariuszach, współpracownikach oraz konfidentach.
   Walka o wolność Ojczyzny nie zakończyła się w maju 1945r., ale walczyli co najmniej do lat 60 z agenturą komunistyczną w Polsce, zwani też „zaplutymi karłami reakcji”, "faszystami", "bandytami", a organizacje, w których walczyli określano „faszystowskimi”. Tak nazywano tych, którzy pierwsi powstali zbrojnie przeciwko napaści Niemiec i Sowietów na Polskę we wrześniu 1939r. Zabici, zamordowani, chowani w nieoznakowanych dołach celem wymazania ich na zawsze z pamięci Polaków.
   Ci co przeżyli i się ujawnili byli inwigilowani i szykanowani w PRL-u. IPN szacuje, że liczba Żołnierzy Wyklętych wynosiła w ok. 200 tys. Połowa z nich pochodziła z Armii Krajowej, około 30 - 40 tys. było związanych głównie z Narodowym Zjednoczeniem Wojskowym. Liczby te nie obejmują setek tysięcy Polaków zapewniających noclegi, informacje, lekarzy, pielęgniarki, wyżywienie, odzież, transport itp.

Zośka z lwowskiej AK od stycznia 1943r. była łączniczką między oddziałem Kedywu w Hanaczowie (1 kompania 40 pp 5 Dywizji AK), a Inspektorem kpt. Anatolem Sawickim Inspektoratu Lwów Południe, (Prezes Eksterytorialnego Okręgu Lwów Zrzeszenia AK WiN aresztowany 16 marca 1948r. w Lubaniu Śląskim na Dolnym Śląsku). Od sierpnia 1944r. była łączniczką w Komendzie Obwodu Przemyślany organizacji NIE, a od grudnia 1945r. łączniczką pomiędzy w Eksterytorialnym Lwowskim Górnośląskim Inspektoratem WiN w Gliwicach, a Komendą Okręgu WiN w Krakowie.
  Od grudnia 1944r. była poszukiwana przez NKWD, a od listopada 1947r. również poszukiwana listami gończymi UB sowieckiej agentury w komunistycznej Polsce. Ukrywała się z rodziną do maja 1956r.
  Po ujawnieniu szykany ze strony komunistycznego aparatu represji UB spowodowały, że przeniosła się na teren ziemi zgorzeleckiej i zamieszkała w okolicach Sulikowa i Zawidowa.

Ryszard Lazarowicz ps. Rysio syn mjr. Adama Lazarowicza ps. Klamra ( v-ce Prezes Zarządu Głównego Zrzeszenia WiN zamordowany 1 marca 1951r. wraz z całym IV Zarządem ) od 1943r. był gońcem Komendy Obwodu Dębica AK.
  Po wybuchu Akcji Burza pracował w szpitalu jako pomocnik sanitariusz, po przeniesieniu szpitala na polanę Kałużówka, 23 sierpnia 1944r.uczestniczył w największej bitwie żołnierzy AK na Podkarpaciu podczas Akcji Burza.
  Po rozwiązaniu Armii Krajowej wraz z ojcemmjr. Adam Lazarowicz, jak i cała rodzina kontynuował walkę z okupantem sowieckim i komunistami w organizacjach NIE, DSZ, Zrzeszeniu WiN.
  Ryszard był poszukiwany przez sowiecką agenturę w nowej Polsce, czyli komunistyczną UB. Skutecznie ukrywał się i jednocześnie nadał pełnił funkcję łącznika, najpierw Okręgu DSZ w Rzeszowie i kolejno przy IV Zarządzie Głównym Zrzeszeni WiN. Mieszkał i żył w Zgorzelcu, gdzie został pochowany na cmentarzu komunalnym.

Józef z kowieńskiej AK  w ramach Akcji Burza jak większość żołnierzy wileńskiej i nowogródzkiej AK brał udział w Operacji Ostra Brama.
  W nowej Polski zbył łącznikiem między Ośrodkiem Mobilizacyjnym Okręgu Wileńskiego AK, a oddziałem byłego dowódcy Podokręgu Kowno AK Adama Dowgirda ps. Dominik.  

   Aresztowany 29 czerwca 1948r. na Dolnym Śląsku w czasie Operacji X został skazany 22 marca 1949r. na 10 lat więzienia przez Wojskowy Sąd Rejonowy we Wrocławiu.
  Skazany przez komunistyczny sąd PRL-u za to, że od marca 1945r. do czerwca 1948r. początkowo na terenie Kowna (obecnie Litwa), a od sierpnia 1945 na terenie powiatu wałbrzyskiego w zamiarze zmiany przemocą ustanowionych organów władzy zwierzchniej Narodu przedsięwziął działania zmierzające do urzeczywistnienia tego zamiaru.
  Odznaczony medalem Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata. Po opuszczeniu więzienia zamieszkała w Zgorzelcu na Dolnym Śląsku.

Gabryś z lwowskiej AK brał udział w akcjach dywersyjnych, w tym podczas:
- wykolejenia transportu ze sprzętem wojskowym na trasie kolejowej Lwów-Podhajce,
- ataku na konwój wojsk niemieckich w listopadzie 1943r. pod Słowitą
- obrony przed napadami band UPA 2 lutego i 10 kwietnia 1944r.  Hanaczowa
- bitwy z niemiecką jednostką SS 2 maj 1944r. w Hanaczowie
 - wyzwolenie Lwowa w oddziale por. ps. Boruta w miejscowości Wólka
  Aresztowany 8 sierpnia 1944r. przez NKWD, więziony w Kijowe uciekł w październiku 1944r. Po kolejnym aresztowaniu został wcielony do Armia Sowieckiej, został zdemobilizowany we wrześniu 1945r.
  Jeszcze w 1945r.po demobilizacji wyjechał na Dolny Śląsk w okolice Sulikowa i Zawidowa, gdzie do listopada 1951r uczestniczył w antykomunistycznej walce Zrzeszenia WiN.

Sokół z AKO-WiN obwodu Zambrów do oddziału wstąpił we wrześniu 1945r. i walczył do ujawnienia się przed sowiecką agenturą  PRL-u komunistyczną UB w Ostrowi Mazowieckiej 15 marca 1947r.

Oddział należał do najbardziej bojowych jednostek antykomunistycznych działających w ramach byłego Okręgu Białystok AK. Obwód Zambrów AK wchodził w skład Komendy Rejonu Łomża AK - WiN wśród, których walczyli znamienici dowódcy Powstania Antykomunistycznego jak
- Jan Tabortowski ps. Bruzda
- Franciszek Puchalski
- Stanisław Marchewka ps. Ryba
- Henryk Dąbrowski ps. Jurand
 Rejon Łomża AK -WiN należał do najbardziej bojowych komend Okręgu Białostockiego AK - WiN. Po  ujawnieniu wyjechał na Dolny Śląsk, gdzie ostatecznie zamieszkał w Zgorzelcu.

Huragan w oddziale mjr. Mariana Bernaciaka ps. Orlik walczył od stycznia 1945r. do 24 czerwca 1946r., kiedy to poległ mjr. Marian Bernaciak ps. Orlik. Walczył łącznie w kilkudziesięciu potyczkach i bitwach z oddziałami sowieckimi oraz formacjami komunistycznymi KBW, UB, MO m. in.:
- 13 kwietnia 1945r. rozbicie trzech grup operacyjnych KBW w Woli Zadybskiej
- 24 kwietnia 1945r. zdobycie więzienia UB w Puławach i uwolnienie 107 torturowanych żołnierzy AK 
- 1 maja 1945r. zdobycie miasta Kock oraz rozbicie grupy operacyjnej UB pod Annówką
- 24 maja 1945r. zwycięska bitwa z siłami sowieckimi, UB i MO w Lesie Stockim k. Kazimierza Dolnego
- 17 czerwca 1945r. atak na posterunek UB i MO w Rykach
- 28 lipca 1945 r. odbicie na stacji kolejowej Bąkowiec k. Dęblina z transportu ok 130 więźniów. Po częściowej demobilizacji oddziału wyjechał na Dolny Śląsk, gdzie zamieszkał w Łagowie k. Zgorzelca.
Był jednym z niewielu żółnierzy z odziału mjr. Orlika, którego komuniści nigdy nie zdołali odnaleźc i skazac  za walkę o wolną Polskę.

Mały z nowogródzkiej AK wstąpił w 1944r. do Armii Krajowej, gdzie walczył w szeregach 2 batalionu 77 pułku piechoty AK pod dowództwem por. Jana Borysewicza ps. Krysia kresowego bohatera w Okręgu Nowogródzkim AK m.in. w potyczce podczas rozbrajania posterunku żandarmerii niemieckiej w Horodnie oraz w Raduniu.
  Z sowieckim okupantem ziem kresowych walczył do aresztowany przez NKWD 11 listopada 1948r. Podczas 6 miesięcznego śledztwa nie przyznał sie do uczestnictwa w antykomunistycznej organizacji i dlatego nie otrzymał kary śmierci.
  Po powrocie z zesłania na Syberii zamieszkał na ziemi zgorzeleckiej na Dolnym Sląsku.

Pożeracz z nowogródzkiej AK na odległej kresowej placówce Jurszyszki w woj nowogródzkim II RP brał udział w potyczkach i bitwach m. in. latem 1943r. walczył pod Lidą, jesienią 1943r. pod Nowogródkiem, 11 stycznia 1944r. oddziały AK zdobyły posterunek niemieckiej żandarmerii w Horodnie, 15 maja bitwa pod wsią Suchar.
   W dniach 6 – 7 stycznia 1945r. koło koloni Działki w rejonie rzeki Wisińczy doszło do krwawych walk oddziałów AK por. Czesława Stankiewicza ps. Komar z Sowietami. W trakcie bitwie zginęło 25 żołnierzy AK, pozostała cześć wycofała się na bagna.
  Pożeracz w wyniku ran odniesionych do walki nie zdążył wrócic, a po całkowitym rozbiciu oddziału Komara wyjechał do nowej Polski. Zamieszkał w Zgorzelcu na Dolnym Śląsku

Głóg z lwowskiej AK współorganizował oddział leśny Kedywu w Hanaczowie w pow. Przemyślany w woj. lwowskim II RP.
  Był dowódca oddziału oraz dowódcą obrony Hanaczowa przed atakami band UPA 2 lutego i 10 kwietnia 1944r.
15 czerwca 1944r. został członkiem Sztabu Inspektoratu Lwów – Południe AK, na czele którego był kpt. Anatol Sawicki. Po opuszczeniu Kresów wyjechał na Ziemie Zachodnie nowej Polski, gdzie współorganizował Eksterytorialny Okręg Lwowski Górnośląskiego Inspektoratu WiN. W grudniu 1945r. został Kierownikiem Rejonu Lubań - Zgorzelec - Kłodzko Zrzeszenia WiN na Dolnym Śląsku. Po ujawnieniu w 1956r. zamieszkał niedaleko Zgorzelca na Dolnym ŚLąsku.

Opel z Lubelskiego AK - WiN walczył w plutonie Kedywu w Lublinie pod dowództwem por. Ferdynanda Gisterka ps. Boruta. Po dekonspiracji na terenie Lublina został przeniesiony do oddziału leśnego 3 plutonu Stanisława Komendanckiego ps. Słowik w 8 kompanii Jana Sierleczko ps. Szarfa k Hrubieszowa.
  Walczył w okolicach Tomaszowa Lubelskiego z niemieckim okupantem oraz bandami UPA m.in.:
- pod koniec marca z jednostkami niemieckimi w m. Nowosiółki
- 1 kwietnia z jednostkami SS Galizien oraz bandami UPA w m. Nowosiółki
- 5 kwietnia z bandami UPA w m. Żerniki
- 9 kwietnia z bandami UPA w m. Posadów i Steniatycze
   Następnie został przeniesiony do oddziału partyzanckiego por. Bolesława Frańczaka ps. Argil k. Opola Lubelskiego 15 pułku piechoty Wilków AK. Oddział Argila stoczył wiele walk, w tym z komunistycznym oddziałem AL pod dowództwem Bolesława Kaźmiraka vel Bolesław Kowalski ps. Cień. 31 maja oddział Argila brał udział w jedynej na terenie okupowanej Polski akcji zatopienia niemieckiego parowca Tannenberg na Wiśle. Podczas Akcji Burza oddział uczestniczył w walkach zajmując i utrzymując miasto Bełżec do czasu nadejścia oddziałów sowieckich, z którymi zdobywał Tomaszów Lubelski.
  Od października 1945r. do chwili aresztowania 31 stycznia 1946r. Opel walczył z okupantem sowieckim oraz jego sowiecką agenturą komunistyczną PPR.
  Skazany został w procesie 12 osobowej grupy Komendanta Zrzeszania WiN Obwodu Lublin. Po opuszczenu więzienia wyjechał na Dolny Sląsk, gdzie zamieszkał w Zgorzelcu.