Armia Krajowa Zgorzelec (AK - NSZ - ROAK - AKO - NZW - WiN) - Wirtualne Muzeum Historii Wy(za)klętej

Za dywizję wołyńską .. szubienica w Lublinie, ojczyste Majdanki. Za ... bój pod Nowogródkiem długi urlop w więzieniu. Za bój o .. Rossę, Ostrą Bramę, Wilno – sucha gałąź lub zsyłka .. Za dnie i noce śmierci, za lata udręki .. raz w oczy a drugi w szczęki. Za wsie spalone, bitwy, gdzie chłopska szła czeladź – list gończy .. dopaść i rozstrzelać!... Za wyroki na katów, za celny strzał .. Jeden wyrok, do tiurmy ..Za Warszawę, .. powstańcze zachcianki - specjalny oddział śledczy ...

czwartek, 5 stycznia 2017

II Inspektorat Zamojski AK " fenomen organizacyjny i społeczny ... to się w innych miejscach w Polsce nie zdarzyło"

Na wiosnę 1948r. w klasztorze w Radecznicy odbyło się spotkanie zainteresowanych drugą konspiracją. Podjęto decyzję o wznowieniu działalności; a podczas kolejnego spotkania reaktywowano tzw. II Inspektorat Zamojski. W spotkaniu wzięli udział: Stanisław Karczewski PS. Goraj, Marian Pilarski ps. Jar, Stanisław Bizior ps. Eam, Andrzej Stachyra ps. Saturnin, Jan Hadam ps. Agrest, Jan Jakubiak ps. Puchacz, o. Hugolin Ryba ps. Robak.
II Inspektorat Zamojski AK miał na celu likwidowanie zdrajców, szpicli, funkcjonariuszy UB, NKWD i szkodliwych działaczy komunistycznych. Sporządzano plany sytuacyjne, rozmieszczenia Wojsk Polskich, radzieckich oraz ich uzbrojenia. Agitowano przeciwko powstawaniu spółdzielni produkcyjnych na wzór kołchozów. Gromadzono broń na wypadek zapowiadanej III Wojny Światowej między wschodem a zachodem. II Inspektorat Zamojski AK miał:
- podtrzymywać ducha oporu
- przygotować do otwartej walki z sowieckim okupantem
- stanowić zbrojne ramię wojsk sojuszniczych i toczyć otwartą walkę z sowietami
- być sposobem na przetrwanie dla poszukiwanych przez UB żołnierzy i członków podziemia oraz przeciwdziałać planowanej przez komunistów kolektywizacji.
II Inspektorat Zamojski AK posiadał trzy oddziały zbrojne liczące ok. 40-50 żołnierzy na terenie powiatów: Zamość, Krasnystaw, Biłgoraj.

   12 kwietnia 1950r. zostaje aresztowane kierownictwo II Inspektoratu Zamojskiego AK, w tym komendant mjr Marian Pilarski ps.Jar.
   20 czerwca komuniści UB i KBW aresztowali wszystkich ojców i braci bernardynów, po czym dokonują tzw. drugiej kasaty klasztoru. Do końca czerwca 1950r. zostaje aresztowana większość organizatorów i dowódców siatki.
   Pierwszą kasatę zakonu wykonały władze carskie w 1869r. za udział w Powstaniu Styczniowym zakonników w Radecznicy. Radecznica, łaskami słynące miejsce kultu św. Antoniego z Padwy od drugiej połowy XVII w., kiedy wg przekazów jednemu z mieszkańców objawił się św. Antoni. Po tym wydarzeniu na wzgórzu wybudowano świątynię, która stała się celem pielgrzymek i miejscem rozwijającego się kultu.
   W XIXw. Radecznicę zaczęto nazywać „lubelską Częstochową”, a po Powstaniu Styczniowym nastąpiła kasata zakonu, a barokowe budynki sanktuarium przekazano unitom, a następnie prawosławnym.
Zakonników wywieziono z Radecznicy do aresztu śledczego Informacji Wojskowej w Lublinie i zastosowano odpowiedzialność zbiorową.

   W procesie oskarżycielem był prok. Henryk Ligęza, a przewodniczącym składu sędziowskiego mjr Mieczysław Widaj, w październiku 1951r. Wojskowy Sąd Rejonowy w Lublinie skazał mjr Mariana Pilarskiego ps. Jar, ppor. Stanisława Biziora ps. Eam (dowódca żandarmerii wykonującej wyroki AK - WiN), żołnierzy września 1939r, AK -WiN na wielokrotne kary śmierci, a pozostałych na długoletnie więzienia, w tym m.in.
- Prowincjała na Polskę o. Bronisława Szepelaka,
- o. Wacława Płonka ps. Czarny,
- o. Hugolina Rybę ps. Robak.
   Egzekucję Mariana Pilarskiego i Stanisława Biziora wykonano 4 marca 1952r. o godz. 5.30 w więzieniu na Zamku Lubelskim. Ciał nie wydano rodzinie, a miejsce pochówku do dzisiaj nie jest znane.

II Inspektorat Zamojski Armii Krajowej „ ...był prawdopodobnie największą i najsilniejszą liczebnie inicjatywą konspiracyjną po 1947r. To fenomen organizacyjny i społeczny, o którym powinniśmy pamiętać. To się w innych miejscach w Polsce nie zdarzyło ...”.

   Za sprawą ojca Wacława ps. Czarny, który był członkiem gminnej Związku Walki Zbrojnej w klasztorze Ojców Bernardynów składowano broń oddziałów polskich z września 39r., którą przekazano następnie żołnierzom AK.
   Od 1941r. klasztor stał się punktem prasowym antyhitlerowskiego podziemia, stąd kolportowano także rozkazy z komend obwodu Zamościa i okręgu Lublina. W 1942r. w Radecznica prowadziła tajne komplety na poziomie podstawowym i gimnazjalnym, które koordynował ojciec Wacław. Zakonnik, opiekun duchowy żołnierzy Inspektoratu Zamość AK obejmujący powiaty: Zamość, Biłgoraj, Hrubieszów i Tomaszów. Często w Radecznicy bywał cichociemny mjr. Hieronim Dekutowski ps. Zapora zamordowany przez komunistów w 1949r. oraz Inspektor zamojski AK mec. Władysław Siła-Nowicki.
   W klasztorze było prowadzone przez mjr. Mariana Pilarskiego ps. Jar archiwum obwodu AK, a potem inspektoratu zamojskiego. Stąd dowodził, tu przysyłał ukrywających się, chorych i rannych żołnierzy podziemia, leczył z ran.
      Żaden z dowódców oddziałów zbrojnych II Inspektoratu Zamojskiego AK nie przeżył 1952r.

   Córka komendanta Danuta Pilarska została aresztowana w 1951r. a syna Janusza wcielono do Wojskowego Korpusu Górniczego, gdzie rok fedrował węgiel. Był aresztowany za „czynny i bierny opór władzy ludowej” na trzy miesiące i wyszedłem na amnestię, bo umarł gen. Aleksander Zawadzki. Ponownie aresztowany w Pruszkowie z tego samego zarzutu i osadzony w więzieniu warszawskim na 9 miesięcy, ciągle znieważany przez milicjantów, ormowców, ubeków, ale Polaka trudno jest złamać.
    Odpowiedź, jaką z Sądu Najwyższego w Warszawie w maju 1989 roku.
   „Stwierdzenie braku winy po stronie ojca Obywatela musiałoby oznaczać, że legalne było jego działanie pookupacyjne, że prawo wówczas obowiązujące nie było prawem, że legalne było działanie sądów podziemnych i słuszne było też wykonywanie jego wyroków” – m.in. pisał w uzasadnieniu sędzia ppłk Stanisław Mendyka. „Należałoby zatem zrehabilitować obecnie wykonawców tych wyroków, zaś ludzi przez nich zastrzelonych uznać zaocznie, po 40 latach, winnymi”.

" ... Komuniści wprowadzają siłą Polakom obcy porządek społeczny, nie zostali uznani za winnych i otrzymują emerytury, o jakich nie śnią żołnierze podziemia niepodległościowego ... "