środa, 16 grudnia 2015

Marsz śmierci z obozu w Hartmannsdorfie do Buchenwaldu


     Obóz Hartmannsdorf (obecnie Miłoszów k. Leśnej na Dolnym Śląsku) w systemie Gross Rosen miał bardzo złą sławę, a wysłanie do niego uważane było za wyrok śmierci.
     Praca ponad siły, głód, tortury, terror, szykany niemieckich esesmanów, wielogodzinne apele, selekcje chorych, brak nawet prymitywnych warunków higieniczno - sanitarnych czyniły z obozu piekło na ziemi. Tylko nielicznym udało się przeżyć obóz.
     W lutym 1945r. było słychać zbliżający się front tj. walki o oddalony o 15 km Lubań. W połowie lutego
nastąpiła ewakuacja obozu. Do przyczep traktorowych założono dachy, z boku mocując po 6 sznurów na które w dniu ewakuacjizaładowano rodziny, dzieci, walizy z dobytkiem ss -manów.
   Piechotą wyruszyło ok. 1000 - 1200 więźniów do Buchenwaldu, dla których w większości był to marsz śmierci, a 12 więźniów na zmianę ciągnęło przyczepy z dobytkiem ss-manów poganiani i bici pejczami . W obozie pozostawiono chorych więźniów. Kto podczas marszu upadł i nie wstał był zabijany przez ss-manów. Bez jedzenia, noce spędzane w stodołach. Zwłoki więźniów grzebane były na miejscu.
     12 marca 1945r. 399 więźniów dotarł do obozu Buchenwald, gdzie zostali przeliczeni i zewidencjonowani. Dotarło m.in. 267 Polaków, 94 obywateli radzieckich, 16 Niemców, 7 Czechów, 7 Francuzów, 1 Belg, 1 obywatel Jugosławii. Średnio dziennie więźniowie pokonywali ok. 26 km dziennie. Pierwszego dnia więźniowie dotarli do Seidenbergu (Zawidowa). Kolejnego dnia przez Weigsdorf, Seitendorf i Hirschfelde dotarli do Zittau, następnie przez Spitzcunnersdorf i Seifhennersdorf do Löbau. Z Löbau przez Bautzen, Kamenz do Königsbrück.


Stamtąd przez Glauschwitz, Sacka, Thiendorf, Schönfeld, Quersa do Adelsdorf.
    28 lutego więźniowie wyszli z Adelsdorf przez Strehla i Oppitzsch doszli do majątku Forberge koło miasta Riesa. 1 marca przez dzielnice Riesy Gröba i Merzdorf w kierunku na Canitz, Bornitz, Lonnewitz, Oschatz, Lampertsdorf, Hubertusburg, Wermsdorf i kilka innych wsi. Następnego dnia  mijano Mutzschen, Pegau, Weissenfels. W kolejnych dniach były Naumburg, Bad Kösen, Bad Sulza, Apolda i Weimar.
    12 marca 1945 r. o godzinie 15 więźniowie dotarli do Buchenwaldu.