po 1945 r. na UB
w okresie okupacji niemieckiej i sowieckiej w Polsce
Tajna Organizacja Wojskowa "Gryf Pomorski" utworzona została z 6 na7 lipca 1941r. podczas spotkania w Czarnej Dąbrowie koło Bytowa
w zabudowaniach rolnika Bolesława Żmudy Trzebiatowskiego.
Uczestniczyli w nim m.in. ks. ppłk J. Wrycza, por. J. Dambek, K. Bronk, B. Brunka, J. Gierszewski, Rudolf Bronk, Leon Kulas, Józef. Kulas, Franciszek Borzystowski, Anastazja Witkowska, Juliusz Koszałka przedstawiciele organizacji podziemnych:
- Tajna Organizacja Wojskowa Gryf Kaszubski por. Józef Dambek ps. Adam, Kil, Lech,
- Wojskowa Organizacja Niepodległościowa ppłk. ks. Józef Wrycza ps. Rawycz, "Delta" oraz
- grupy braci Józefa Kulasa ps. Powala i Leona Kulasa
ps. Zawisza.
Zgodnie z deklaracją TOW Gryf Pomorski miała charakter katolicki, ponadpartyjny, wojskowy. Celem była pomoc
polskiej ludności Pomorza i przygotowanie wystąpienia zbrojnego w
połączeniu z desantem Polskich Sił Zbrojnych z Zachodu przewidzianego na okres
załamania się okupacji niemieckiej . Podporządkowana się Polskiemu Rządowi na Uchodźstwie i Najwyższemu Wodzowi z zachowaniem niezależności.
Była to największą na Pomorzu
organizacja konspiracyjna walczącą z okupantem niemieckim, a swoim
zasięgiem obejmowała obszar od Szczecina po Królewiec.
" ... twórcy ''Gryfa'', m.in. por. J. Dambek, por. A Westphal, por. Jan Gończ, por. inż Grzegorz Wojewski odwoływali się w deklaracji ideowej ''Gryfa'', do historii, tradycji i kultury opartej na fundamencie wiary katolickiej 1000-letniego Państwa Polskiego, z którym Kaszubi stanowią jeden organizm..."
"... Polska jest krajem katolickim, i oddała do "Gryfa" najlepszych swoich Synów. Podkreślałem, że w długich latach niewoli 1772 – 1920 Kościół Katolicki poprzez swoją administrację i nauczanie w języku polskim, bronił struktur Państwa Polskiego. Zawołanie: ''My trzymamy z Bogiem'' świadczy dobitnie o tym, że od 1000-lecia Kaszubi silnie łączyli wiarę z polskością, co pozwoliło tej społeczności zachować polską tożsamość.
" ... twórcy ''Gryfa'', m.in. por. J. Dambek, por. A Westphal, por. Jan Gończ, por. inż Grzegorz Wojewski odwoływali się w deklaracji ideowej ''Gryfa'', do historii, tradycji i kultury opartej na fundamencie wiary katolickiej 1000-letniego Państwa Polskiego, z którym Kaszubi stanowią jeden organizm..."
"... Polska jest krajem katolickim, i oddała do "Gryfa" najlepszych swoich Synów. Podkreślałem, że w długich latach niewoli 1772 – 1920 Kościół Katolicki poprzez swoją administrację i nauczanie w języku polskim, bronił struktur Państwa Polskiego. Zawołanie: ''My trzymamy z Bogiem'' świadczy dobitnie o tym, że od 1000-lecia Kaszubi silnie łączyli wiarę z polskością, co pozwoliło tej społeczności zachować polską tożsamość.
"Kaszuba to katolik–Polak"
Rozkaz likwidacyjny TOW "Gryf Pomorski" ostatniego przywódcy Augustyna Westphal nakazywał składanie broni, ujawnianie się i wstępowanie do LWP oraz MO prawdopodobnie z obawy przed represjami komunistycznych władz wobec organizacji lub próbą infiltracji komunistycznego aparatu represji.
Terror, szykany i prześladowania Gryfowców przez UB i NKWD pod pretekstem antysowietyzmu, współpracy z AK, Mieczem i Pługiem, Niemcami, skutkowały aresztowaniami, przesłuchiwaniami, więzieniami dl wielu oraz mordami, jak byłego komendanta naczelnego Grzegorza Wojewskiego. Zesłaniami z Niemcami do łagrów w ZSRR, np. braci Franciszka, Jana, Marcelego i Teofila Knutów, J. Gończa.
Źródło:
