poniedziałek, 25 sierpnia 2025

Zdobyty - żołnierz oddziału Śmiałego obwodu Murawa okręgu Kraków AK, Rzeczpospolitej Raciechowickiej, mieszkaniec ziemi zgorzeleckiej

Zdobyty urodził się w Krasinie Wielkiej w obecnym powiecie myślenickim nieopodal Krakowa. W marcu 1938r. został powołany do odbycia służby wojskowej w 1 Pułku Strzelców Podhalańskich. Po napaści Niemców na Polskę podczas walk o Janów Lubelski został wzięty do niewoli 17 września 1939r. Do końca października 1939r. był więziony w Krakowie na Dąbiu, kolejno został przeniesiony do Stalagu V C, gdzie pracował u rolnika. 
Kolejno został przeniesiony do fabryki amunicji w 
Wurttemberg -Baden, skąd ucieka i dociera na początku września 1942 do Krakowa, gdzie wstąpił do konspiracji.

13 lipca 1944r. podczas prowadzonej akcji bojowej przez oddział Władysława Fajkowskiego ps. Śmiały, na propozycję tegoż dowódcy przystępuje do leśnych i od tej pory bierze udział we wszystkich akcjach bojowych  jako celowniczy rkm. Bierze udział m.in. w walkach pod Kasiną Wielką, Raciechowicami, Krzyworzęką oraz 12 września 1944r. pod Glichowem.


Oddział Partyzancki NOW Śmiał
y. 
Został utworzony  przez Władysława Fajkowskiego ps. Śmiały - członka Narodowej Organizacji Wojskowej (NOW) jesienią 1943r. w Poznachowicach Górnych w gminie Raciechowice niedaleko Krakowa w powiecie Myślenice. Pod koniec lipca 1944r. oddział został włączony w struktury Armii Krajowej. Pomimo to element ideowy oddziału stanowili Narodowcy. Oddział Śmiały działał w rejonie góry Grodzisk, a kwaterował w gospodarstwie rodziny Dudzików z Poznachowic Górnych, której gospodarz Andrzej Dudzik oraz synowie Władysław ps. Scyzoryk, Marian ps. Brzytwa byli żołnierzami oddziału Śmiałego. Z oddziałem współpracowała grupa terenowa z Fałkowic k. Gdowa.  

Akcja Burza Zgrupowania AK Kamiennik - Łysina

W lipcu 1944r. Komendant myślenickiego obwodu AK Murawa wydał rozkaz koncentracji miejscowych oddziałów. Powołano Zgrupowanie AK Kamiennik, w składzie 10 oddziałów Dąb, Żółw, Prąd, Odwet, Pościg, Śmiały, Lisowczycy (zwany Policyjnym), Potok, Szkoleniowy, Szczerbiec liczące w okresie szczytowym ok. 450 żołnierzy. Główna baza Zgrupowania mieściła się na północnym stoku Łysiny.

 
Rzeczpospolita Raciechowicka.
Jeden z kilkunastu obszarów wolnych od okupacji niemieckiej w 1944r. powstały w obszarze działania Zgrupowania Kamiennik-Łysina Obwodu Myślenice AK Murawa w paśmie Lubomira i Łysiny w Beskidzie Wyspowym, w tym miejscowości Dobczyce i Raciechowice. Na terenie Rzeczpospolitej Raciechowickiej funkcjonowały wojskowe i cywilne struktury w tym m.in. szpital, drukarnie, szkoła i urzędy cywilne. Początek Rzeczpospolitej Raciechowickiej przypada na 28 lipca 1944r., a jej kres nastąpił w dniach 17–18 września podczas niemieckiej pacyfikacji Poznachowic, Zasani, Wiśniowej, Lipnika, Czasławia i Smykani w trakcie, której Niemcy zamordowali 132 osoby i spalili 140 gospodarstw.

 


Największa bitwa
 oddziałów Zgrupowania pod Glichowem

Do największej bitwy z Niemcami doszło 12 września 1944r. przy moście pod Glichowem. Składała się ona z trzech faz w kilku miejscach w pobliżu drogi łączącej Trzemeśnią z Poznachowicami. 

W trzeciej fazie bitwy żołnierze Zgrupowania AK Kamiennik - Łysina z oddziałów Śmiałego, Żółwia oraz lokalnym dowodzoną przez sierż. Józefa Kiełbusa ps. Grot zorganizowały zasadzkę przy moście glichowskim na niemiecką kolumnę przemieszczającą się z Wiśniowej do Dobczyc. W składzie niemieckiej kolumny był m.in. czołg i 11 samochodów. Partyzanci, w liczbie 77, uzbrojeni w 2 ręczne karabiny maszynowe, 4 pistolety maszynowe, karabiny i granaty rozbili niemiecką kolumnę. Pod koniec bitwy do walki dołączył kolejny oddział Narodowej Organizacji Wojskowej Szczerbiec pod dowództwem ppor. Lecha Masłowskiego ps. Jerzy. 

W bitwie poległo 5 Niemców, a partyzanci zdobyli 6 samochodów, motocykl, 2 lotnicze karabiny maszynowe, 12 panzerfaustów, 14 karabinów, 5 pistoletów, 2 tys. sztuk amunicji, wojskowy ekwipunek. Po bitwie nastąpiła zmasowana niemiecka obława na lasy Łysiny – oddziały AK wyszły z okrążenia, ale baza została spalona przez siły policyjne. Następstwem wydarzeń była krwawa pacyfikacja Wiśniowej, Lipnika i Smykani.

 

Oddział Partyzancki Tygrys
Dowodzony oddział przez Władysława Fajkowskiego ps. Tygrys, Śmiały
 w większości złożony z byłych podkomendnych i nie przekraczał 20 żołnierzy. Działał głównie na terenie gminy Wiśniowa i obozował jak podczas okupacji niemieckiej na terenie góry Grodzisko.
Na początku lipca 1945r. dowódca rozwiązał oddział, a w nocy z 6 na 7 lipca oddział Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego (KBW) i funkcjonariusze Urzędu Bezpieczeństwa (UB) dokonali pacyfikacji terenu, gdzie operował oddział, aresztując ponad 70 osób podejrzanych o ich wspieranie. 

Tygrys ukrywał się do amnestii w sierpniu 1945r., a następnie z częścią swoich podkomendnych wyjechał na Ziemie Zachodnie.

Zdobywca w okresie od 9 maja 1950r. do 8 października 1950r. był więziony we Wrocławiu na ul. Sądowej za udział w AK. Zamieszkał  w Zgorzelcu na Dolnym Śląsku, gdzie zmarł i został pochowany.