poniedziałek, 25 sierpnia 2025

Zdobyty - żołnierz oddziału Śmiałego obwodu Murawa okręgu Kraków AK, Rzeczpospolitej Raciechowickiej, mieszkaniec ziemi zgorzeleckiej

 Pamięci bohaterom - mieszkańcom ziemi zgorzeleckiej - bo honor jest w pamięci

 Zapraszam Państwa do zapoznania się z postacią ziemi zgorzeleckiej, który podczas II wojny światowej podjął walkę o wolną i niepodległą Polskę, najpierw z Niemcami,a potem z komunistyczną agenturą w Małopolsce. Historię opisuję na kanwie wydarzeń historycznych, a za wszelakie omyłki historyczne przepraszam.

Zdobyty urodził się w Krasinie Wielkiej w obecnym powiecie myślenickim nieopodal Krakowa. W marcu 1938r. został powołany do odbycia służby wojskowej w 1 Pułku Strzelców Podhalańskich. Po napaści Niemców na Polskę podczas walk o Janów Lubelski został wzięty do niewoli 17 września 1939r
Do końca października 1939r. był więziony w Krakowie na Dąbiu, kolejno został przeniesiony do Stalagu V C, gdzie pracował u rolnika. Kolejno został przeniesiony do fabryki amunicji w 
Wurttemberg -Baden, skąd ucieka i dociera na początku września 1942 do Krakowa, gdzie wstąpił do konspiracji. 
13 lipca 1944r. podczas akcji bojowej oddziału Władysława Fajkowskiego ps. Śmiały, przystępuje na propozycję do leśnych i walczy we wszystkich akcjach jako celowniczy rkm.

Bierze udział m.in. w walkach pod Kasiną Wielką, Raciechowicami, Krzyworzęką oraz 12 września 1944r. pod Glichowem.

Oddział Partyzancki NOW Śmiały. 
Został utworzony  przez Władysława Fajkowskiego ps. Śmiały - członka Narodowej Organizacji Wojskowej (NOW) jesienią 1943r. w Poznachowicach Górnych w gminie Raciechowice niedaleko Krakowa w powiecie Myślenice. Pod koniec lipca 1944r. oddział został włączony w struktury Armii Krajowej. Pomimo to element ideowy oddziału stanowili Narodowcy. Oddział Śmiały działał w rejonie góry Grodzisk, a kwaterował w gospodarstwie rodziny Dudzików z Poznachowic Górnych, której gospodarz Andrzej Dudzik oraz synowie Władysław ps. Scyzoryk, Marian ps. Brzytwa byli żołnierzami oddziału Śmiałego. Z oddziałem współpracowała grupa terenowa z Fałkowic k. Gdowa.  

Akcja Burza Zgrupowania AK Kamiennik - Łysina

W lipcu 1944r. Komendant myślenickiego obwodu AK Murawa wydał rozkaz koncentracji miejscowych oddziałów. Powołano Zgrupowanie AK Kamiennik, w składzie 10 oddziałów Dąb, Żółw, Prąd, Odwet, Pościg, Śmiały, Lisowczycy (zwany Policyjnym), Potok, Szkoleniowy, Szczerbiec liczące w okresie szczytowym ok. 450 żołnierzy. Główna baza Zgrupowania mieściła się na północnym stoku Łysiny.

 
Rzeczpospolita Raciechowicka.
Jeden z kilkunastu obszarów wolnych od okupacji niemieckiej w 1944r. powstały w obszarze działania Zgrupowania Kamiennik-Łysina Obwodu Myślenice AK Murawa w paśmie Lubomira i Łysiny w Beskidzie Wyspowym, w tym miejscowości Dobczyce i Raciechowice. Na terenie Rzeczpospolitej Raciechowickiej funkcjonowały wojskowe i cywilne struktury w tym m.in. szpital, drukarnie, szkoła i urzędy cywilne. Początek Rzeczpospolitej Raciechowickiej przypada na 28 lipca 1944r., a jej kres nastąpił w dniach 17–18 września podczas niemieckiej pacyfikacji Poznachowic, Zasani, Wiśniowej, Lipnika, Czasławia i Smykani w trakcie, której Niemcy zamordowali 132 osoby i spalili 140 gospodarstw.

 


Największa bitwa
 oddziałów Zgrupowania pod Glichowem

Do największej bitwy z Niemcami doszło 12 września 1944r. przy moście pod Glichowem. Składała się ona z trzech faz w kilku miejscach w pobliżu drogi łączącej Trzemeśnią z Poznachowicami. 

W trzeciej fazie bitwy żołnierze Zgrupowania AK Kamiennik - Łysina z oddziałów Śmiałego, Żółwia oraz lokalnym dowodzoną przez sierż. Józefa Kiełbusa ps. Grot zorganizowały zasadzkę przy moście glichowskim na niemiecką kolumnę przemieszczającą się z Wiśniowej do Dobczyc. W składzie niemieckiej kolumny był m.in. czołg i 11 samochodów. Partyzanci, w liczbie 77, uzbrojeni w 2 ręczne karabiny maszynowe, 4 pistolety maszynowe, karabiny i granaty rozbili niemiecką kolumnę. Pod koniec bitwy do walki dołączył kolejny oddział Narodowej Organizacji Wojskowej Szczerbiec pod dowództwem ppor. Lecha Masłowskiego ps. Jerzy. 

W bitwie poległo 5 Niemców, a partyzanci zdobyli 6 samochodów, motocykl, 2 lotnicze karabiny maszynowe, 12 panzerfaustów, 14 karabinów, 5 pistoletów, 2 tys. sztuk amunicji, wojskowy ekwipunek. Po bitwie nastąpiła zmasowana niemiecka obława na lasy Łysiny – oddziały AK wyszły z okrążenia, ale baza została spalona przez siły policyjne. Następstwem wydarzeń była krwawa pacyfikacja Wiśniowej, Lipnika i Smykani.

 

Oddział Partyzancki Tygrys
Dowodzony oddział przez Władysława Fajkowskiego ps. Tygrys, Śmiały
 w większości złożony z byłych podkomendnych i nie przekraczał 20 żołnierzy. Działał głównie na terenie gminy Wiśniowa i obozował jak podczas okupacji niemieckiej na terenie góry Grodzisko.
Na początku lipca 1945r. dowódca rozwiązał oddział, a w nocy z 6 na 7 lipca oddział Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego (KBW) i funkcjonariusze Urzędu Bezpieczeństwa (UB) dokonali pacyfikacji terenu, gdzie operował oddział, aresztując ponad 70 osób podejrzanych o ich wspieranie. 

Tygrys ukrywał się do amnestii w sierpniu 1945r., a następnie z częścią swoich podkomendnych wyjechał na Ziemie Zachodnie.

Zdobywca w okresie od 9 maja 1950r. do 8 października 1950r. był więziony we Wrocławiu na ul. Sądowej za udział w AK. Zamieszkał  w Zgorzelcu na Dolnym Śląsku, gdzie zmarł i został pochowany.