Armia Krajowa Zgorzelec (AK - NSZ - ROAK - AKO - NZW - WiN) - Wirtualne Muzeum Historii Wy(za)klętej: Powstanie Styczniowe

czwartek, 17 stycznia 2013

Powstanie Styczniowe - pamięc, szacunek i tytułem genezy

Po przegranej przez Rosję carską wojny krymskiej w latach 1853- 56, Polacy zobaczyli, że imperium ma słabości. Właśnie wtedy od początku 1856r. zaczęły się organizować organizacje spiskowe na tzw. "ziemiach zabranych". Przygotowania do powstania rozpoczęły:
- Związek Trojnicki utworzony na Uniwersytecie Kijowski,
- polskie organizacje konspiracyjne w Petersburgu, gdzie najważniejszą
komórkę konspiracyjną powołali oficerowie studiujący w Akademii Sztabu Generalnego w Petersburgu,
- konspiracyjne kółka młodzieżowe w Akademii Medyko-Chirurgicznej i Szkole Sztuk Pięknych w Warszawie.
Na początku 1860r. aktywność społeczeństwa w Królestwie Polskim odzwierciedlały manifestacje krwawo tłumione przez wojsko rosyjskie. W tej sytuacji społeczeństwo polskie podzieliło swoje sympatie pomiędzy trzy ugrupowania polityczne.
- arystokracja i burżuazja zmierzały do poszerzenia reform przy współpracy z Rosją. Przywódcą był Aleksander Wielkopolski,
- stronnictwo Białych (liberalna szlachta i mieszczaństwo) było przeciwne szybkiemu wybuchowi powstania,

- stronnictwo Czerwonych dążyli do odbudowy państwa polskiego w granicach przedrozbiorowych w wyniku powstania zbrojnego. Obóz tworzyli oficerowie - Jarosław Dąbrowski, Zygmunt Podlewski, Zygmunt Sierakowski, studenci i inteligenci. 3 stycznia 1863r. Komitet Centralny Narodowy "czerwonych" pod wpływem Stefana Bobrowskiego podjął decyzję o wybuchu powstania z chwilą ogłoszenia branki. Μargrabia Aleksander Wielopolski naczelnik rządu cywilnego Królestwa Polskiego świadomy istnienia niepodległościowych ruchów w kraju i upatrując szansę porozumienia się z obozem białych realizował część żądań polskiego społeczeństwa. W połowie stycznia 1863r. zarządził on niespodziewany pobór do wojska rosyjskiego tzw. brankę, aby uniemożliwić działalność organizacji spiskowych. Przygotowane imienne listy obejmowały 12 tys. osób podejrzanych o przynależność do organizacji patriotycznych. Termin wyznaczono na 15 stycznia 1863r. W tej sytuacji młodzież z Warszawy zaczęła uchodzić do okolicznych lasów.
23 marca 1863 Tymczasowy Rząd Narodowy ogłosił Regulamin władz administracyjnych w byłym Królestwie Kongresowym. Akt ten przywracał z niewielkimi zmianami podział administracyjno-terytorialny Królestwa Polskiego z 1816r.na 8 województw i 39 powiatów.