Romuald Traugutt szlak bojowy na Polesiu - "Nie na podboje idziemy, ale na odbiór wydzieranego nam dobra"

    W kwietniu 1863r. Romuald Traugutt utworzył oddział kobryński i został jego dowódcą, a 17 października 1863r. został dowódcą powstania.

„Żołnierze! Bracia! –-     mówił  – 

Nie na podboje idziemy,
ale na odbiór wydzieranego nam dobra boskiego. 

Dobrem boskim jest wolność. 

Wygraną będzie ocalenie duszy narodu. 

Jeżeli przegramy,
rzeką krwi naszej inni popłyną ku wolności...”

Rodzina Romualda Traugutta ze strony ojca niemieckiego pochodzenia  przybyła do Polski w XVIIIw. Żona Traugutta była spokrewniona z Tadeuszem Kościuszką.Romuald Traugutt został stracony przez powieszenie w okolicy wzgórzu Cytadeli w Warszawie 5 sierpnia 1864r.


Szostaków, rej. kamieniecki
Kamień z tablicą pamiątkową na miejscu siedziby rodu Romualda Traugutta
Przodkowie Traugutta mieli pochodzenie saksońskie i osiedlili się w Rzeczypospolitej w pierwszej połowie  XVIII w. Dziadek Jakub Traugutt był poplecznikiem Tadeusza Kościuszki podczas powstania
Diagielec, rej. berezowski
Miejsce byłego dworku babci Romualda Traugutta
Dzisiaj pozostał z niego jeden dąb i krzyż. Wszystko zrównano z ziemią, nawet stawy. Szczere pole.

Świsłocz, obw. grodzieński
Pomnik Romualda Traugutta z roku 1928
W 1836 r. Romuald Traugutt rozpoczął naukę w gimnazjum w Świsłoczy, które ukończył w
1842 r. z dobrymi wynikami (srebrny medal).

Ostrów, rej małorycki
na trasie Kobryń – Małoryta
Dziadek Traugutta Witalis Szujski zostawia w spadku niewielki majątek w Ostrowiu koło Kobrynia.
gdzie poznał Antoninę Kościuszkównę córkę bliskiego krewnego Tadeusza Kościuszki. W 1862 r. stopniu podpułkownika odszedł z wojska z prawem do noszenia munduru oraz emeryturą.

Wieś Małysze, miejscowość Bożydar, rej. kobryński
Kamień upamiętniający miejsce przysięgi Romualda Traugutta.
Romuald Traugutt utworzył oddział kobryński. W Bożydarze Jana Mitraszewskiego powstańczego naczelnika miasta Kobrynia najsłynniejszym uczestnikiem owego zebrania obok Traugutta okazała się Eliza Orzeszkowa jeszcze nikomu nieznana, która zorganizowany szpital dla powstańców.

Kobryń, obw. brzeski
Tablica pamiątkowa ku czci Romualda Traugutta w kościele pw. Najświętszej Marii Panny.
Dowódca wymagał od żołnierzy surowej dyscypliny, ale też dzielił trudy leśnego wojowania.

Gorsk, rej. berezowski, miejsce osuszonego „Polskiego Bagna”
Mogiły powstańców styczniowych (nieoznaczone) w miejscu osuszonego bagna koło wsi Gorsk.

Horki, rej. kamień-kaszyrski, Ukraina
Miejsce niezaznaczone pomnikiem.
Straty Moskali wynosiły 70-ciu ludzi, w tym Kiersnowski, oraz ranni oficer piechoty i kozaków. Traugutt miał tylko jednego zabitego.

Ludwinowo, rej. drohiczyński
Pomnik Elizy Orzeszko, wielkiej polskiej pisarki i działaczki Powstania StyczniowegoRanny Traugutt schronił się w Ludwinowie Elizy i Piotra Orzeszków

Zakoziel, rej. drohiczyński
Kaplica grobowa Orzeszków.
W niewielkiej komorze pod centralną wieżyczką murowanej neogotyckiej kaplicy grobowej Orzeszków ukrywał się podczas obław rosyjskiego wojska Romuald Traugutt.
Nowa Popina, rej. drohiczyński
Pomniki na mogiłach Jana i Stefanii Żuków na starym cmentarzu katolickim.
Jana i Stefania Żuków za udział w Powstaniu Styczniowym zostali skazani na konfiskatę majątku oraz na Syberię. Uzupełnili obóz Traugutta ochotnikami oraz żywnością.

Woronie, uroczysko Lichcza, rej. stoliński
Mogiła powstańców styczniowych.
Tutaj połączył się z nim Wańkowicz, powracający z okolic Koreczyna. Zabito dwóch powstańcom tj. Stanisława Kuleszę i Krzyńskiego.

Dąbrowice, obw. rówieński, Ukraina
Traugutt nie odpowiadając na strzały, cofnął się nie ponosząc strat.

Żadyn, rej. dąbrowicki, Ukraina
Szukając miejsc do przejścia Horynia przeszedł Traugutt przez Żadyn. Tam oddział zaopatrzył się w żywność i rozbił obóz.

Kołodno, rej. stoliński
Mogiła powstańców styczniowych

Bokinicze, rej. piński
Mogiła powstańców styczniowych

Brodcze, rej. piński
Pomnik na mogile Antoniego Szołomickiego, powstańca styczniowego i sybiraka

Pińsk, obw. brzeski
Mogiła Heleny Skirmuntt na cmentarzu przy ul. Spokojnej

Szołomicze, rej. piński
Miejsce pamięci Powstania Styczniowego

Domaczewo, rej. brzeski
Pomnik powstańców styczniowych z roku 1935 na terenie obok kościoła pw. Niepokolanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny

Iwacewicze, obw. brzeski
Pagórek szubienic koło Iwacewicz, 1 km na północ od miasta, na prawo od drogi na Kosowo

Miłowidy, rej. baranowicki
Kaplica z 1933r. upamiętniająca bitwę, Pomnik powstańców styczniowych z 1988r.

Krywoszyn, rej. lachowicki
Kamień upamiętniający bitwę powstańców 9 czerwca 1863r.
Kosów Poleski, rej. iwacewicki
Pomnik na mogile powstańców styczniowych: Krasińskego, Łukaszewicza i nieznanego na cmentarzu w Kosowie Poleskim.

Mogilowce, rej. prużański
Kolumna upamiętniająca Powstanie Styczniowe.

Połońsk, rej. prużański
Kolumna upamiętniająca Powstanie Styczniowe.

Szczytniki, rej. brzesk
Grób powstańca styczniowego i sybiraka Antoniego Kaliszka na starym cmentarzu katolickim w Szczytnikach.

Sobole, rej. berezowski
Krzyż w miejscowości Sobole koło Siechniewicz upamiętniający potyczkę powstańców styczniowych pod komendą Karola Krysińskiego.

Łososin, rej. prużański
Pomnik 40 powstańców zabitych podczas bitwy 24 maja 1863r.


artykuły powiązane:
Powstanie Styczniowe - pamięć, szacunek i tytułem genezy
22 stycznia 1863r. wybuchło Powstanie Styczniowe
Szacunek i Pamięć II Rzeczypospolitej wobec weteranów Powstania Styczniowego 1863r.
MAPA mogił powstańczych
Obok Orła znak Pogoni
2 luty 1863 bitwa pod WĘGROWEM
..... powstanie albo kamasze - program historyczny Polskiego Radia PR 1
23 marca 1863 Tymczasowy Rząd Narodowy ogłosił akt przywracający podział administracyjny Rzeczypospolitej w granicach przedrozbiorowychppor. Feliks Bartczuk ostatni żyjący weteran powstania styczniowego zmarł 9 marca 1946
 
Źródło:
http://echapolesia.pl
http://pl.wikipedia.org
http://powstaniestyczniowe.nck.pl
http://pl.wikipedia.org