Armia Krajowa (AK) była największą armią podziemną okupowanego Świata przez Niemców, Włochów, Japończyków w czasie II wojny światowej. Liczyła ponad 300 tys. żołnierzy, podporządkowanych Rządowi RP na uchodźstwie. Jeszcze pod koniec września 1939r. w oblężonej przez Niemców
Warszawie powstała organizacja konspiracyjna Służba Zwycięstwu Polski,stawiająca sobie za cel prowadzenie walki wyzwoleńczej, odbudowanie armii oraz
ustanowienie tymczasowej władzy. Na jej czele stanął gen. Michał
Tokarzewski - Karaszewicz. Organizacja uznała rząd RP na uchodźstwie i
uzyskała poparcie wszystkich polskich przedwojennych stronnictw opozycyjnych.
Pomimo to gen. Władysław Sikorski Naczelny Wódz uznał, że ma ona sanacyjny charakter i rozwiązał ją. 13 listopada 1939r. powołano w Warszawie organizację o charakterze zbrojnym Związek Walki Zbrojnej podporządkowaną gen. Sikorskiemu. Komendantem Głównym ZWZ został przebywający w Paryżu gen. Kazimierza Sosnkowskiego. Ziemie polskie podzielono na dwie części – okupację niemiecką (pod dowództwem płk. Stefana Roweckiego ps. „Grot”) i sowiecką (pod dowództwem wspomnianego gen. Tokarzewskiego-Karaszewicza); w części zagarniętej przez Sowietów ZWZ nigdy na dobrą sprawę się nie rozwinął. Po klęsce Francji „Grot” został głównym komendantem i de facto kierownikiem Polskiego Państwa Podziemnego. W lutym 1942 roku ZWZ przemianowano na Armię Krajową.
14 lutego 1942r. Związek Walki Zbrojnej (ZWZ) powołany został przekształcony w Armie Krajową w skład, której weszły m.in.:
Pomimo to gen. Władysław Sikorski Naczelny Wódz uznał, że ma ona sanacyjny charakter i rozwiązał ją. 13 listopada 1939r. powołano w Warszawie organizację o charakterze zbrojnym Związek Walki Zbrojnej podporządkowaną gen. Sikorskiemu. Komendantem Głównym ZWZ został przebywający w Paryżu gen. Kazimierza Sosnkowskiego. Ziemie polskie podzielono na dwie części – okupację niemiecką (pod dowództwem płk. Stefana Roweckiego ps. „Grot”) i sowiecką (pod dowództwem wspomnianego gen. Tokarzewskiego-Karaszewicza); w części zagarniętej przez Sowietów ZWZ nigdy na dobrą sprawę się nie rozwinął. Po klęsce Francji „Grot” został głównym komendantem i de facto kierownikiem Polskiego Państwa Podziemnego. W lutym 1942 roku ZWZ przemianowano na Armię Krajową.
14 lutego 1942r. Związek Walki Zbrojnej (ZWZ) powołany został przekształcony w Armie Krajową w skład, której weszły m.in.:
- Narodowej Organizacji Wojskowej (NOW) od 1942r
- Konfederacja Narodu od sierpnia 1943r.
- Narodowych Sił Zbrojnych (NSZ) cześć w 1944r.
Od 5 października 1944r. do 19 stycznia 1945r. Częstochowa była stolicą Polskiego Państwa Podziemnego. Komenda Główna AK mieściła się przy ul. 7 Kamienic 21. Kwatery gen Leopolda Okulickiego były zorganizowane m.in. przy ulicach:
- 7 Kamienic 21, - prawdopodobnie Waszyngtona 22,- Paulińskiej (Różanej) 42 (biskupa Teodora Kubiny).- Konfederacja Narodu od sierpnia 1943r.
- Narodowych Sił Zbrojnych (NSZ) cześć w 1944r.
Od 5 października 1944r. do 19 stycznia 1945r. Częstochowa była stolicą Polskiego Państwa Podziemnego. Komenda Główna AK mieściła się przy ul. 7 Kamienic 21. Kwatery gen Leopolda Okulickiego były zorganizowane m.in. przy ulicach:
Narady odbywały się w mieszkaniach przy ulicach
- św. Barbary 66, - Rynek Warszawski 7/8, - Zawierciańskiej 6, - Głównej 142, - św. Rocha
- Jutowej 9 - w rodzinnym domu por. Stanisława Wieczorka, z referatu lotnictwa KG AK. W Częstochowie znaleźli się także:
- szef sztabu AK płk dypl. Janusz Bokszczanin ps. Sęk, Wir, delegat Sił Zbrojnych w Kraju
- płk dypl. Jan Rzepecki ps. Ślusarczyk dowódca oddziału VI KG AK BIP
- kpt. Kazimierz Moczarski ps. Grawer, Rafał, szef KEDYW-u
- Jan Mazurkiewicz ps. Radosław, Urban,
- gen. Nil Emil August Fieldorf - zastępca gen. Okulickiego w Organizacji Niepodległość NIE.
19 stycznia 1945 r. w związku z błyskawiczną ofensywą wojsk sowieckich znad Wisły gen. Leopold Okulicki zgodnie z instrukcją Rządu RP z 16 listopada 1944r. mającą na celu pozbawienie sowietów pretekstu do represji na żołnierzach Polskiego Państwa Podziemnego wydał rozkaz rozwiązujący Armię Krajową.
Gen. Leopold Okulicki ps. Niedźwiadek wydał ostatnie rozkazy do żołnierzy AK
- sytuacyjny:
" ... ofensywa sowiecka doprowadzić może do zajęcia w krótkim czasie całej Polski ... Nie jest to jednak zwycięstwo .... sprawy, o którą walczymy od 1939r. ... mimo stwarzanych pozorów wolności, oznacza to zmianę jednej okupacji na drugą ... pod przykrywką Tymczasowego Rządu Lubelskiego ... narzędzia w rękach sowieckich. ... Walki z sowietami nie chcemy prowadzić, ale nigdy nie zgodzimy się na inne życie, jak tylko w całkowicie suwerennym, niepodległym i sprawiedliwie urządzonym społecznie Państwie Polskim. ... zwycięstwo sowieckie nie kończy wojny. Nie wolno nam ... tracić wiary ... wojna ta skończyć się może jedynie zwycięstwem słusznej Sprawy, triumfem dobra nad złem, wolności nad niewolnictwem". - tajny:
"W zmienionych warunkach nowej okupacji działalność naszą nastawić musimy na odbudowę niepodległości i ochronę ludności przed zagładą. ... wykorzystać musimy wszystkie możliwości działania legalnego, ... opanować wszystkie dziedziny życia Tymczasowego Rządu Lubelskiego ... AK zostaje rozwiązana. Dowódcy nie ujawniają się. Żołnierzy zwolnić z przysięgi, wypłacić dwumiesięczne pobory i zamelinować. ... Zachować małe dobrze zakonspirowane sztaby i całą sieć radio. Utrzymać łączność ze mną i działajcie w porozumieniu z aparatem Delegata Rządu".
- zawierał:
"Żołnierze Armii Krajowej! ... ostatni rozkaz. ... pracę i działalność prowadźcie w duchu odzyskania pełnej niepodległości Państwa i ochrony ludności polskiej przed zagładą ... być przewodnikami ... i realizatorami niepodległego Państwa Polskiego ... każdy z Was musi być ... dowódcą. W przekonaniu, że rozkaz ten spełnicie, że zostaniecie na zawsze wierni tylko Polsce oraz by wam ułatwić dalszą pracę - z upoważnienia Pana Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej zwalniam Was z przysięgi i rozwiązuję szeregi AK ... dziękuję ... za ... ofiarną pracę. Wierzę ..., że zwycięży nasza Święta Sprawa, że spotkamy się w prawdziwie wolnej i demokratycznej Polsce. Niech żyje Wolna, Niepodległa, Szczęśliwa Polska!".Rozwiązanie AK nie oznaczało końca działalności żołnierzy, którzy swa walkę rozpoczęli przeciwko okupacji niemieckiej. Represje ze strony okupanta sowieckiego oraz ich polskiej komunistycznej agentury UBP narastały, dlatego dziesiątki tysięcy żołnierzy ponownie powróciło do konspiracji antykomunistycznej.
Kolejne lata walki to okres pacyfikacja podziemia antykomunistycznego oraz ludności cywilnej przez NKWD, Urząd Bezpieczeństwa, Informację Wojskową, Korpus Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Milicję Obywatelską oraz cały totalitarny aparat represji podczas komunistycznych rządów PRL-u. Aresztowanych żołnierzy podziemia antykomunistycznego mordowano, bestialsko przesłuchano, pozbawiano mienia, więziono razem z jeńcami niemieckimi oraz wywożono łącznie ok. 50 tys. do gułagów na Ural, Syberię.
24 grudnia 1946r. w sowieckim więzieniu zamordowany został gen. Leopold Okulicki, ostatni Komendant Główny AK skazany w moskiewskim procesie przywódców Polskiego Państwa Podziemnego. Zgodnie z oświadczeniem Sowietów przyczyną śmierci był paraliż i atak serca, część historyków twierdzi jednak, że gen. Okulicki zginął w wyniku egzekucji przeprowadzonej przez NKWD
Urodzeni w XX-leciu międzywojennym "Kolumbowie" jak żadne inne pokolenia Polaków doświadczyło masowej bestialskiej próby unicestwienia fizycznego narodu Polskiego pod okupacją niemiecką, dwiema sowieckimi i zostało kolejno skazane na komunistyczne zniewolenie. Dramat ten Kazimierz Wierzyński żołnierz AK zawarł w prostym, ale nadzwyczaj sugestywnym wierszu "Na rozwiązanie Armii Krajowej" opublikowanym w lutym 1945 r.:
Za dywizję wołyńską .. - Szubienica w Lublinie. Ojczyste Majdanki.
Za sygnał na północy, bój pod Nowogródkiem - Długi urlop w więzieniu ...
Za bój o naszą Rossę, Ostrą Bramę, Wilno - Sucha gałąź lub zsyłka ...
Za wsie spalone, bitwy, gdzie chłopska szła czeladź - List gończy .. dopaść i rozstrzelać
Za mosty wysadzone z ręki robotniczej - Węszyć gdzie kto się ukrył ...
Za wyroki na katów, za celny strzał Krysta - Jeden wyrok: do tiurmy ...
Za Warszawę, .. powstańcze zachcianki - Specjalny odział śledczy: "przyłożyć do ścianki".
Za sygnał na północy, bój pod Nowogródkiem - Długi urlop w więzieniu ...
Za bój o naszą Rossę, Ostrą Bramę, Wilno - Sucha gałąź lub zsyłka ...
Za wsie spalone, bitwy, gdzie chłopska szła czeladź - List gończy .. dopaść i rozstrzelać
Za mosty wysadzone z ręki robotniczej - Węszyć gdzie kto się ukrył ...
Za wyroki na katów, za celny strzał Krysta - Jeden wyrok: do tiurmy ...
Za Warszawę, .. powstańcze zachcianki - Specjalny odział śledczy: "przyłożyć do ścianki".
W latach 1945 - 1963 część żołnierzy Polskiego Podziemnego Państwa nadal prowadziła działalność niepodległościową antykomunistyczną w organizacjach:
- Organizacja Niepodległość (NIE)
- Delegatura Sił Zbrojnych na Kraj (DSZ)
- Zrzeszeniu "Wolność i Niezawisłość (WiN)
- Konspiracyjne Wojsko Polskie (KWP)
- Narodowe Siły Zbrojne (NSZ)
- Narodowe Zjednoczenie Wojskowe (NZW)
- Ruch Oporu Armii Krajowej (ROAK)
- Wielkopolska Samodzielna Grupa Ochotnicza WARTA
- .....
artykuły powiązane:
www.armiakrajowazgorzelec.blogspot.com
źródło:
wikipedia.org/wiki/Armia_Krajowa
www.solidarnosc.gda.pl
www.naukawpolsce.pap.pl