Zbrodnia oddziałów UPA 26/27 marca 1943r w Lipnikach

piątek, 17 maja 2013

Zbrodnia oddziałów UPA 26/27 marca 1943r w Lipnikach

Lipniki powstały w końcu pierwszej połowy XIX w. na terenie dóbr Mikołaja Rybczyńskiego. Ziemia użytkowana początkowo na podstawie umowy o wiecznej dzierżawie w 1909 r. została wykupiona na własność.

     Wieś znana była jako ośrodek oświaty i kultury polskiej. Była tu szkoła powszechna, dom ludowy, działało Koło Młodzieży Wiejskiej, Kółko Rolnicze, Koło Gospodyń Wiejskich, Kasa Stefczyka, mleczarnia, młyny, kuźnie, sklepy, przedszkole.
     Atak na wieś Lipniki nastąpił w nocy z 26 na 27 marca. Lipniki otoczono i ostrzelano pociskami zapalającymi z karabinu maszynowego. Za atakującymi upowcami podążały grupy chłopów wzniecając ogień. We wsi wybuchła panika, ludzie uciekali w różne strony.
     Mieszkańcy ginęli od broni palnej, w płonących domach, zabici widłami i siekierami. Grupie samoobrony udało się przebić i wyprowadzić ok. 500 osób. Część uciekinierów następnie została wywieziona na przymusowe roboty do Niemiec.

     Ok.stu osób, które nie zdążyły uciec i ukryły się w rowie melioracyjnym zostały otoczona i w większości wymordowana. Po pogromie pozostali przy życiu Polacy zebrali ciała zabitych i pochowali we wspólnej mogile obok budynku Domu Ludowego.

Lipniki, 1943 r. Zwłoki zamordowanych Polakóww kolonii Lipniki. Fot. Sarnowski. Ze zbiorów W., E. Siemaszków (dar HenrykaSłowińskiego i Helionidy Pikulskiej).

Zidentyfikowano 121 osób. Ranni byli przewożeni do szpitala w Bereźnem, gdzie część zmarła.
Po wojnie szczątki z masowej mogiły przeniesiono na cmentarz prawosławny do wsi Białka, niektóre ofiary pochowano w Bereźnem.

Ocalenie Mirosława Hermaszewskiego

Podczas ucieczki z Lipnik 1,5-rocznego Mirosława Hermaszewskiego niosła matkę, która postrzelona w głowę straciła przytomność.

Gdy odzyskała przytomność uciekła do sąsiedniej wsi, gdzie zaopiekowały się nią znajome Ukrainki. Gdy ochłonęła, zauważyła brak dziecka, które zostało odnalezione przez ojca i brata. Podczas wypadu na własne pole do Lipnik, ojciec Mirosława został postrzelony i zmarł.

Lipniki, kolonia w gminie Berezne, 1943 r. Zwłoki zamordowanych Polaków podczas napadu UPA na kolonię 26 marca 1943 r. Fot.Sarnowski. Ze zbiorów W., E. Siemaszków (dar Henryka Słowińskiego i Helionidy Pikulskiej).

Wykaz pomordowanych w nocy z 25/26 marca 1943 roku:

21	Hajdamowicz Franciszka	lat 2	70	Urbanowicz Antonina	lat 60
22	Hajdamowicz Ludwika	lat 4	71	Urbanowicz Zofia	lat 3
23	Hermaszewski Sylwester	lat 90	72	Urbanowicz Leonia	lat 34
24	Hermaszewska Józefa	lat 64	73	Urbanowicz Stanisława	lat33
25	Hermaszewska Józefa	lat 34	74	Urbanowicz Władysława	lat 9
26	Hermaszewska Janina	lat 31	75	Urbanowicz Bronisław	lat 43
27	Hermaszewska Maria	lat 12	76	Urbanowicz Jadwiga	lat 40
28	Hermaszewski Paweł	lat9	77	Urbanowicz Jadwiga	lat 39
29	Hermaszewska Romualda	lat7	78	Urbanowicz Janina	lat 11
30	Hołubecki Stanisław	-	79	Urbanowicz Józefa	lat 5
31	Kosarzecka Serafina	lat 64	80	Urbanowicz Celina	lat 22
32	Kosarzecka Helena	lat22	81	Urbanowicz Roman	lat 9