31 października 1918 r. miasto Tarnów został pierwszym wolnym miastem w II RP, z którego ponad 4 lata wcześniej na rozkaz Józefa Piłsudskiego w sierpniu 1914 r. strzelec Andrzej Błachaniec wyruszył ze swoim oddziałem Strzelców do Krakowa.
W tym samym czasie, bowiem pod koniec października 1918 r. za sprawą kpt. Karaszewicza - Tokarzewskiego w Krakowie rozpoczyna się odtwarzanie byłego 5 pułku piechoty, który podczas bojów w Legionach Polskich w trakcie I WŚ uzyskał przydomek Zuchowatych. Ze wszystkich zakątków Polski i Europy, przybywają Zuchowaci na wiadomość o odtwarzanym macierzystym pułku.
Także wraca do domu w Dąbrowie Tarnowskiej Andrzej, który walczył pułku od samego początku jego istnienia tj. od sierpnia 1914r. do kryzysu przysięgłego w 1917r., po którym jako poddany Cesarza Austro-Węgierskiego został wysłany z innymi na front włoski.
W dniach 10 i 11 listopada 1918 r.
Andrzej jak i cały 5 pułk piechoty pod dowództwem mjr. Juliana Stachiewicza i kpt. Michała Karaszewicza - Tokarzewskiego wyruszyły do walki z Ukraińcami o Przemyśl.Po jego wyzwoleniu oddziały pułku zostały skierowane do walki z Ukraińcami o Lwów.
W dniach 20 - 21 listopada1918 r.
pułk liczący już ok. 1500 żołnierzy walczy na ulicach Lwowa pod dowództwem awansowanego na ppłk. Michała Karaszewicza - Tokarzewskiego. Po wyzwoleniu Lwowa przez kilka miesięcy pułk zostaje we Lwowie i Andrzej walczy na jego przedmieściach oraz bierze udział w wypadach m.in. pod Dawidowem, Krotoszynem, Zimną Wodą, Basiówką, Zboiskami, Malechowem.
17 kwietnia 1919 r.
pułk Andrzeja zdobył Lidę na Wileńszczyźnie, gdzie został skierowany po wybuchu wojny z międzynarodówką bolszewicką, a
następnie wsparł kawalerię płk. Beliny - Prażnowskiego w Wilnie,
zdobywając kolejno Nową Wilejkę i Podbrodzie. Po licznych bojach na Wileńszczyźnie pułk skierowano na Łotwę do prowadzenia wspólnej walki z Łotyszami przeciwko międzynarodówce bolszewickiej.
3 stycznia 1920 r.
po sforsowaniu
Dźwiny po Dynenburgiem i wyparciu oddziałów międzynarodówki bolszewickiej z miasta pułk zamknął drogę odwrotu bolszewikom. Zwycięska kampania dyneburska pozwoliła Łotyszom zachować niepodległość, a Polakom skrócić front z międzynarodówką bolszewicką. Wspólna walka Polaków i Łotyszy była możliwa, dzięki zawartemu 30 grudnia 1919 przez oba państwa sojuszowi wojskowemu. Po zwycięskiej kampani na Łotwie i po odpoczynku pułk został skierowany do walk na Ukrainę.
8 maja 1920 r.
oddziały Polskie wspólnie z Ukraińskimi zdobywają Kijów, a 26 maja Żytomierz.
10 czerwca 1920 r.
po rozpoczęciu kontrofensywy przez międzynarodówkę bolszewicką oddziały pułku zagrożone okrążeniem
opuścił Kijów jako przednia straż 3 Armii WP.
W nocy z 11 na 12
czerwca 1920 r.
pułk otworzył polskim oddziałom drogę na zachód tocząc walki k. Borodjanki z bolszewicką grupą
Golikowa. W czerwcu i lipcu walcząc z oddziałami Konnej Armii Budionnego wycofał się nad
Styr, a następnie nad Bug w rejon Włodawy, gdzie w czasie kontrofensywy polskiej walczył w okolicach Lubartowa.
16 sierpnia 1920 r.
oddziały 5 pułku piechoty zajęły Parczew i kolejo Białą
Podlaską, Międzyrzecz, a już na początku września walczyły o Grodno, potem na Suwalszczyźnie ale już Litwinami.
22 września 1920 r.
podczas bitwy nad Niemnem pułk brał udział w walkach o Sejny, a 28 września walczył o Lidę.
Po zawarciu
pokoju w marcu 1921r. pułk Andrzeja został skierowany na polsko - litewską linię
demarkacyjną do Lebiediewa. W lipcu 1921r. pułk zakwaterował w Lidzie, skąd jesienią 1922r. został przeniesiony na stałe do Wilna, gdzie razem z 1 pułkiem piechoty Legionów zajął koszary na
Śnipiszkach. Pułk do sierpnia 1939r. szkolił rekrutów z centralnej i zachodniej Polski. Podczas przewrotu majowego 220 osobowy oddział pułku
uczestniczył w
decydującym natarciu na Powiślu.
2 maja 1932r. st. sierż Andrzej
Błachaniec został odznaczony Medalem Niepodległości dla osób, które czynnie zasłużyły się dla niepodległości Polski przed I wojną światową lub
podczas jej trwania z wyjątkiem wojny
polsko - bolszewickiej na obszarze Polski. Odznaczonym Krzyżem i Medalem Niepodległości przysługiwało prawa m.in. do:
- pierwszeństwa dzieci przy
przyjmowaniu do szkół państwowych, samorządowych i zakładów naukowych
oraz zwolnienia od opłat administracyjnych,
- zaliczenia okresu działalności zmierzającej do odzyskania niepodległości do wysługi emerytalnej,
- pierwszeństwa przy obsadzaniu stanowisk w urzędach, przedsiębiorstwach,
- prawo otrzymania pracy,
- zaopatrzenie ze Skarbu Państwa dla siebie, a po zgonie odznaczonego, sieroty po nim oraz rodzicom.
Święto pułku
było obchodzone w rocznicę bitwy pod Kostiuchnówką 4 i 5 lipca.
Po
klęsce wrześniowej Andrzej Błachaniec wrócił do Wilna, gdzie już w1940r. wstąpił
do konspiracji niepodległościowej ZWZ - AK. W 1941r. został aresztowany przez gestapo i po
skazaniu w grudniu 1942 r. na śmierć ucieka. Poszukiwany przez Niemców w Wilnie zostaje skierowany w 1943r. do organizowanego oddziału leśnego AK .............
.... i tutaj następuję dziura, którą w miarę możliwości uzupełnię. Ale jedno jest pewne, większość wileńskich oddziałów, w tym czasie skutecznie walczyła z bolszewicką partyzantką, która wielokrotnie mimo zawartych układów z AK niszczyła jej oddziały, mordowała i grabiła polską ludność.
21 lutego 1944 r.
w wyniku
połączenia oddziałów por. Czesława Grombczewskiego ps. Jurand i por.
Wilhelma Dietmeyera ps. Wilczur powstał w Bujwidzie leśny oddział partyzancki AK, który zapoczątkował istnienie 1 Wileńskiej Brygady AK. Na
czele Brygady stanął por. Jurand, a jego zastępcą został por. Wilczur.
W kwietniu 1944r. oddział został
oficjalnie przemianowany na 1 Brygadę Wileńska AK Juranda i szybko opanował przydzielony obszarze działania tj. okolic Wilna w sektorze północno - wschodnim w promieniu 60 - 70 km od miasta. Początkowo Brygada wchodziła w skład 1 Zgrupowania AK pod dowództwem mjr. Antoniego Olechnowicza ps. Pohorecki.
Okręg Wileński AK był najsilniejszym liczebnie po warszawskim Okręgiem AK w
okupowanej Polsce, mimo braku jakiejkolwiek pomocy z zewnątrz, jeżeli chodzi o zaopatrzenie w broń, amunicje, umundurowanie itp.
Przyszli żołnierze umiejętności walki w lesie zdobywali w plutonie szkolnym
legionisty, byłeg Strzelca z Tarnowa, zawodowego żołnierza WP z Wilna st. sierż. Andrzeja Błachańca ps. Kaczan. W połowy maja szkolenia przejęła
kompania szturmowa ppor. Romana Żebryka ps. Korab. Oddziały 1 Brygady
Wileńskiej AK Juranda brały udział w wielu bojach, w tym m.in.:
- 4 marca 1944r. w Kuprianiszki rozbroiły oddział Organizacji Todt i wykonał wyrok na jej komendancie
- 7 marca 1944r. w Powidakach zasadzka na niemiecką kolumnę samochodó
- 10 marca 1944r. koło Mejszagoły zasadzka na niemiecką kolumnę samochodów
- 15 maca 1944r. w Dwórze Europa zasadzka na niemiecką kolumnę samochodową
- 20 marca 1944r. w Antokolce potyczka z policją litewską
- 31 marca 1944r. w Rykontach atak na niemiecki bunkier kolejowy
- 8 kwietnia 1944r. w Skorbucianach potyczka zwiadu konnego z bandą rabunkową
- 11 kwietnia 1944r. na szosie na Lidę potyczka z niemiecką kolumną samochodową
- 25 kwietnia 1944r. zasadzka na rosyjską kolumnę gen. Własowa w Wierchbezdance koło Bezdan
- 25 kwietnia 1944r. pod Majkubamin starcie z niemiecką grupą pościgową
- 30 kwietnia 1944r. rozbicie posterunku policji niemieckiej w Ławaryszkach
- 1 maja 1944r. odparcie ataku sowieckiej bandy rabunkowej w Kozakach
- 15 maja 1944r. atak na placówkę niemieckiego wojska k. Szumska z 6 Brygadą Konara
- 18 maja 1944r. wysadzenie torów kolejowych koło wsi Łokciany
14 czerwca 1944 r.
część oddziałów 1 Brygady Juranda została
przydzielona do
ochrony sztabu Dowódcy 1 Zgrupowania mjr. Pohorockiego, w tym kompania
szkolna chor. Błachańca. Na czele utworzonego Oddziału Osłonowego
liczącego ok. 180 żołnierzy stanął por. Wilhelm Dietmeyer Wilczur.
16 czerwca 1944 r.
pozostałe oddziały 1 Brygady zostały włączona do II Zgrupowania AK mjr. Mieczysława Potockiego ps. Węgielny.- 18 czerwca 1944r. atak na koszary litewskiej policji w Komorowszczyznie
- 20 czerwca 1944r. zasadzka na patrol niemieckiej żandarmerii w Olszewie
- 30 czerwca 1944r. zasadzka na niemiecką kolumnę na szosie do Michaliszek w Kotłówce
- 8 lipca 1944r. wspólna walka z Sowietami pod Mejszagołą z wycofującymi się Niemcami z Wilna
- 13 lipca 1944r. bitwa pod Krawczunami z niemieckimi oddziałami, podczas której ginie Jurand. W bitwie tej walczą także oddziały 4 Brygady por. Ronina, 12 Brygady por. Światołdycza
i 36 Brygady por. Wujka. Brygada nie brała bezpośredniego udziału w
operacji Ostra Brama.
17 lipca 1944 r.
podczas odprawy z Sowietami w Boguszy żołnierze NKWD aresztują przybyłych oficerów AK, a
18 lipca 1944 r.
oddziały NKWD rozbroiły i aresztowały przybyłych do
ustalonego z Sowietami punktu koncentracji na obr4zeżach Puszczy Rudnickiej żołnierzy Wileńskich i Nowogródzkich Brygad AK. Po osadzeniu w obozie w
Miednikach Królewskich wileńscy żołnierze zostawali 28 lipca 1944r. wywiezienie do Kaługi w ZSRR, a a następnie do obozów pracy leśnej.
Nielicznym żołnierzom udało się uniknąć aresztowania, którzy następnie kontynuowali walkę z Sowieckim okupantem na byłych ziemiach II RP i obszarze nowej Polski. Ok. 200 żołnierzy wileńskiej AK wstąpiło do formowanej II AWP. Andrzej Błachaniec został skierowany do 35 Pułku Piechoty 7 Dywizji Piechoty 2 AWP, z którą przeszedł cały szlak bojowy, przez forsowanie Nysy Łużyckiej aż do zakończenia walk w Melniku w Czechach.
Do Zgorzelca chor. Błachniec przybył raz pierwszy raz w
1945r., gdzie pułk otrzymał miejsce stacjonowania. Następnie pułk został skierowany w
Tarnowskie Góry. W 1947r. w trakcie walk w Bieszczadach podczas akcji Wisła
z bandami UPA chor. Błachaniec został kolejny raz ranny.
W czasie
pierwszego pobytu w Zgorzelcu uczestniczył w uruchomieniu młyna, wytwórni makaronu, fabryki walizek i
fabrykę "włókienniczą” na Ujeździe. Także w okolicznych wioskach tak jak w Jerzmankach uruchomił gorzelnię, zorganizował Pocztę Polową i sadził pierwsze hektary ziemniaków. W Pokrzywniku, Żarskiej Wsi, Gronowie,
Dłużynie Dolnej, Jędrzychowicach zorganizował fermy bydła. W zakładzie przy ul. Łużyckiej uruchomił
produkcję warzyw, którą po pewnym czasie
jemu odebrano, dając
gospodarstwo przy ul. Józefa Stalina 28 dzisiejszej ul. Warszawskiej
niedaleko parku miejskiego obecnie imienia Błachańca.
Armia Krajowa Zgorzelec (AK - NSZ - ROAK - AKO - NZW - WiN) - Wirtualne Muzeum Historii Wy(za)klętej
Za dywizję wołyńską .. szubienica w Lublinie, ojczyste Majdanki. Za ... bój pod Nowogródkiem długi urlop w więzieniu. Za bój o .. Rossę, Ostrą Bramę, Wilno – sucha gałąź lub zsyłka .. Za dnie i noce śmierci, za lata udręki .. raz w oczy a drugi w szczęki. Za wsie spalone, bitwy, gdzie chłopska szła czeladź – list gończy .. dopaść i rozstrzelać!... Za wyroki na katów, za celny strzał .. Jeden wyrok, do tiurmy ..Za Warszawę, .. powstańcze zachcianki - specjalny oddział śledczy ...