26 stycznia 1896r. znanemu i szanowanemu ogrodnikowi Janowi w Radgoszczy w powiecie Dąbrowa Tarnowska na terenie obecnego woj. małopolskiego urodził się syn. W tamtym czasie Polska nie istniała, 100 lat wcześniej trzy ościenne państwa dokonały ostatniego III rozbioru I Rzeczpospolitej Obojga Narodów przekreślając tym samym jej istnienie. Andrzej, bo takie nadano imię dziecku wychował się w atmosferze ducha polskości, jaki powszechnie panował w ówczesnej Galicji.
Po zakończeniu szkoły rozpoczął pracę jako listonosza oraz, co wpłynęło na późniejsze jego całe życie, działalność w Związku Strzeleckim, powstałej w listopadzie 1912r. w Tarnowie narodowo - wyzwoleńczej organizacji funkcjonującej ówcześnie pod nazwą Towarzystwo Sportowo - Gimnastyczne Strzelec.
6 sierpnia pod komendą Romana Korzeniowskiego wyruszył z Tarnowa do Krakowa na rozkaz Józefa Piłsudskiego 70 osobowy oddział strzelców, w którym działał, walczył nasz Andrzej - żołnierza I Brygady Legionów Polskich, po 1945r. mieszkaniec Zgorzelca.
Z ziemi tarnowskiej do Legionów Polskich wyruszyło łącznie 812 strzelców. Kompanie, które stworzyły I Brygadę Legionów Polskich wyruszały z Oleandrów w Krakowie, a jej żołnierze stanowili przyszłe kadry Wojska Polskiego.
Dziś nadszedł czas pokwitowania, Za mękę serc i katusz dni.
Nie chciejcie więc politowania, Zasadą jest: za krew chciej krwi.
My, Pierwsza Brygada...
Oleandry - Dom im. J. Piłsudskiego w Krakowie
Nie chciejcie więc politowania, Zasadą jest: za krew chciej krwi.
My, Pierwsza Brygada...
Oleandry - Dom im. J. Piłsudskiego w Krakowie
Andrzej wyruszył z krakowskich Oleandr do boju na Kielecczyznę. Po odwrocie pułk brał udział w potyczkach z rosyjską kawalerią oraz piechotą wzdłuż Wisły, granicy Rosji a Austro-Węgier.
W dniach 15 - 24 września wraz z pułkiem stoczył ciężkie walki pod Nowym Korczynem, gdzie pułk wykazał się walecznością powstrzymując ofensywę rosyjskiej kawalerii gen. Aleksandra Nowikowa. W tych walkach 23 września pod Czarkowami polegli śmiercią bohaterską koledzy Andrzeja z plutonu Czesława Młota - Fijałkowskiego, którym w 1928r. w miejscu ich walk postawiono pomnik Czynu Legionowego, wysadzonego przez Armię Sowiecką w styczniu 1945r.
Po miesięcznej przerwie w dniach 22 - 26 października pułk Andrzeja walczył na przedpolach Twierdzy Dęblin pod Anielinem i Laskami, a niecały miesiąc później z 17na 18 listopada we wsiach Bydlin i Krzywopłotach stoczył bitwę zwaną Krzywopłockimi Termopilami, w której zginęło 46 legionistów, a 131 rannych dostało się do niewoli.
Nazwa bitwy KRZYWOPŁOTY 14 XI 1914 została umieszczona na tablicy Grobu Nieznanego Żołnierza w Warszawie w okresie II RP i po 1990.
W dniach 2 do 12 grudnia oddziały Legionów liczące ok. 2000 żołnierzy wzięły udział w walkach pod Limanową (kwatery w Jurkowie), gdzie dotarły pod koniec listopada z Zawoi. 8 grudnia pułku Andrzeja skierowany do obrony doliny Dunajca stanął w rejonie Nowego Sącza.
19 grudnia oddziały Legionów został przekształcone na ziemi nowosądeckiej w I Brygadę Legionów Polskich. Po załamaniu się ofensywy prowadzonej przez Austro - Węgry na ziemi limanowskiej i nowosądeckiej Rosjanie po kontrataku na styku dwóch armii austro - węgierskich, w rejonie Łowczowa i Łowczówka, mogli doprowadzić do ich okrążeniem. Dowodzona w tym czasie I Brygada przez ppłk Kazimierza Sosnkowskiego otrzymała rozkaz powstrzymania ataku Rosjan.
Legioniści przeprowadzili atak 22 grudnia zdobywając wzgórza opanowane przez Rosjan. Przez 4 dni legioniści przeprowadzając 5 szturmów i odpierając 16 kontrataków wzięli do niewoli ponad 600 jeńców. Zatrzymanie Rosjan umożliwiło rozbudowanie frontu i utrzymanie się do ofensywy pod Gorlicami w maju 1915r. Po bitwie Brygadę wycofano do Wróblowic, a następnie w rejonie Lipnicy Murowanej i Kęt. Brygadą podczas walk dowodzili:
- kpt. Józef Olszyna - Wilczyński (późniejszy gen. brygady WP, dowódca GO Grodno zamordowany przez Sowietów, grób gen. Wilczyńskiego znajduje się Sopockanie k. Grodna, a symboliczny na cmentarzu Salwatorskim w Krakowie)
- por. Franciszek Pększyc - Grudziński ( poległ 4 czerwca 1915r. w Modliborze).
Nazwa bitwy ŁOWCZÓWEK 24 XII 1914 została umieszczona na tablicy Grobu Nieznanego Żołnierza w Warszawie w okresie II RP i po 1990.
Od 2 marca do 15 maja 1915r. Andrzej spędził razem z pułkiem w okopach Nidy na odcinku Sobonice - Pawłowice - Kasków naprzeciw Pinczowa. 11 maja rozpoczęła się ofensywa, w trakcie której w dniach od 16 do 25 maja stoczono bitwę pod Konarami, a w czerwcu pułk walczył pod Ożarowem i Tarłowem. Za zasługi w bojach Józef Piłsudski nadał pułkowi, w którym służył Andrzej przydomek --- Zuchowatych.
Nazwa bitwy KONARY 16-22 V 1915 została umieszczona na tablicy Grobu Nieznanego Żołnierza w Warszawie w okresie II RP i po 1990.
W dniach 15 - 18 lipca pułk Andrzeja walczy pod Urzędowem, a w dniach 31 lipca - 3 sierpnia pod Jastkowem ok. 12 km od Lublina. Kolejno w Siedleckim pod Wysokim Litewskim, Maniewiczami i Raśną, wkraczając na Wołyń walczy nad rzekami Stochod, Styr, pod Smolarzami, Kobczami, Kołkami. 1 października w ciężkich bojach pod Stowyhorożem przy dużych strat odbija przerwaną linię frontu.
23 października pod Koszyszczami w kontrataku zdobywa kilkuset jeńców, kolejno zostaje skierowany na odpoczynek do Leśniówki, gdzie spędza Boże Narodzenie. Kolejne walki pułk Andrzeja rozpoczyna wiosną 1916r., które toczy wśród mokradeł i bagien Wołynia, skąd zostaje przerzucony pod Kostiuchnówkę.
Pod Kostiuchnówką I batalion pułku zajął pozycje przy Polskiej Górze, a II batalion stanowił jego odwód usytuowany w Polskim Lasku. 8 czerwca po ataku Rosjan mjr Tadeusz Wyrwa - Furgalski dowódca II batalionu przeprowadził nocny wypad dwoma kompaniami.
4 lipca rozpoczął się 12 godziny artyleryjski ostrzał linii obrony pułku, po którym nastąpił odparty atak. Rosjanie skierowali atak na sąsiedni odcinek, zdobywając go czy zrobili wyłom w obronie. Polacy bez wsparcia artylerii i łączności nie dopuścili do przerwania frontu. Oddziały pułku w walkach na bagnety wyparły Rosjan z zajętych pozycji.
Pułk wytrzymał kolejne ataki Rosjan tracą łącznie pod Kostiuchówną podczas ponad 50% ówczesnego stanu osobowego. Żołnierze pułku po raz pierwszy od wyjścia z krakowskich Oleandr stracili większość swoich przyjaciół. A pułk miał przed sobą jeszcze kilka lat walk, w tym w wojnie z bolszewikami.
Pułk zapobiegł przełamaniu linii frontu, a w perspektywie powrót do działań wojennych na terenie Kongresówki. Straty Brygady liczącej ponad 5000 tysięcy żołnierzy wyniosły łącznie 2000 poległych i rannych. Brygada stawiła opór 13 000 Rosjan.
Nazwa KOŚCIUCHÓWKA 4 XI1915 i 4–6 VII 1916 została umieszczona na tablicy przy Grobie Nieznanego Żołnierza w Warszawie w okresie II RP.
Po wycofaniu z odcinka pułk został skierowany nad rzekę Stochód, gdzie toczył kolejne walki do początku października. Pod koniec listopada pułk z Baranowic przybył do Pułtuska, skąd został skierowany do Zegrza, gdzie 17 lipca 1917r. wraz 1 pułk piechoty zastał go kryzys przysięgowy.
Żołnierze pochodzący z zaboru austro-węgierskiego zostali wcieleni do pułków 12 Dywizji i skierowani na front włoski, a pozostali skierowani do obozu w Szczypiornie k. Kalisza, oficerów po wydzieleniu skierowano do obozu w Benjaminowie. Pułk odprowadził do obozu w Szczypiornie kpt. Olszyna - Wilczyński.
Od sierpnia 1914r. pułk stracił 29 oficerów i 308 szeregowych, rannych zostało łącznie 1039 żołnierzy. Po zakończeniu I WŚ żołnierze wrócili do macierzy i odtworzyli pułk, który kontynuował walkę z Sowietami w latach 1919 - 21.
Potrafim dziś dla potomności, Ostatki swych poświęcić dni,
Wśród fałszów siać siew szlachetności, Miazgą swych ciał, żarem swej krwi.My,
Pierwsza Brygada...
Wśród fałszów siać siew szlachetności, Miazgą swych ciał, żarem swej krwi.My,
Pierwsza Brygada...
k. siedziby nadal działającego Towarzystwa Gimnastycznego Sokół
