Tadeusz Cieśla urodził się 31 lipca 1919r. w Białobokach k. Przeworska. We wrześniu 1939r. walczył w 38 Pułku Piechoty Strzelców Lwowskich. Został złapany przez Niemców podczas próby przedostania się do Armii Polskiej we Francji w maju 1940r. 29 sierpnia 1940r. w jednym z pierwszych transportów został przewieziony z więzienia w Tarnowie do niemieckiego obozu zagłady w Auschwitz, gdzie jako numer 3715 przetrwał ponad cztery lata. W Auschwitz działał w organizacji konspiracyjnej założonej przez rotmistrza Witolda Pileckiego.
Niezbędną pomoc w przetrwaniu jemu i innym więźniom w Auschwitz w tym czasie zapewniała Anna Zabrzeska, mieszkanka Oświęcimia.
28 października 1944r. Tadeusz został przeniesiony do niemieckiego obozu w Litomierzycach w Czechach, z którego uciekł w grudniu 1944r., a następnie ukrywał się do marca 1945r. w Pradze. Po powrocie do Polski w maju 1945 r. dołączył do kompani mjr. Dragana Sotirovicia ps. Draża Zgrupowania Leśnego Lwowskich Oddziałów AK Warta działającego na Rzeszowszczyźnie, w którym od jesieni 1944r. walczył także jego brat Edwardem.
4 czerwca 1945 r. wraz z Karolem Urbanem wykonywał w Przeworsku koło kina Żbik wyrok na Józefie Paprockim szefie komunistycznego urzędu bezpieczeństwa. We wrześniu 1945r. wraz z żołnierzami z oddziału Draży dotarł do placówki II Korpusu gen. Władysława Andersa w Murnau, gdzie spotkał przyjaciela, współwięźnia z Auschwitz Wojciecha Drewniaka
(nr 415, aresztowany w marcu 1946r. w Kielcach ustalając okoliczność aresztowania Edwarda Cieśli oraz sprawdzając możliwość kontynuowania przerzutów, więziony na Mokotowie, wyrokiem WSR z 17 marca 1947r. skazany na karę śmierci, zmarł 14 maja 2016r. w Białymstoku),
który. dostał zadanie przerzucenia z Polski osób zagrożonych komunistycznymi represjami.
Z dworca w Katowicach pociąg po odprawieniu przez Urząd Repatriacyjny przez Czechosłowację dojechał do amerykańskiej strefy okupacyjnej Niemiec. Następnie ppor. Wojciech Drewniak otrzymał kolejne zadanie sprowadzenia ok. 60 osób, a do zespołu kurierów dołączył brat Tadeusza ppor. AK Edward Cieśla. Po przybyciu w drugiej połowie grudnia 1945r. do Polski ppor. Edward Cieśla został aresztowany przez funkcjonariuszy UB, mimo to przerzut wykonano i wszyscy dotarli do Murnau w Niemczech.
12 razy nielegalnie przekraczał granicę Polski, dwa razy aresztowany w Czechosłowacji uciekał, w Polsce został zwolniony z braku dowodów na mocy amnestii 22 listopada 1946r. W sierpniu 1947r. nawiązał kontakt z ppor. Jerzym Woźniakiem ps. Jacek kurierem Delegatury Zagranicznej Zrzeszenia WiN i bliskim współpracownikiem mjr Łukasza Cieplińskiego Prezesa IV Zarządu Głównego w Krakowie.
Złapany na przełomie lutego - marca 1948r. podczas przekraczania granicy przez żołnierzy placówki WOP w Lubaniu Śląskim na Dolnym Śląski, ucieka podczas konwojowania do UB we Wrocławiu z pociągu doznając urazu żeber/ Pomoc udzieliła mu dopiero w Katowicach opiekunka z Oświęcimia Anna Zabrzeska. Po powrocie do Niemiec we wrześniu 1948r. por. Tadeusz Cieśla został kierownikiem Biura Planowania w II Oddziale 2 Korpusu kierując przerzutami osób z i do Polski.
12 listopada 1949r. przekraczając granicę polsko - czechosłowacką w rejonie gminy Bogatynia - Zittau został zatrzymany przez patrol WOP, któremu uciekł. Po ucieczce przebywał jeden dzień w Zgorzelcu, a 13 listopada został ponownie aresztowany w Działoszynie. Po krótkim pobycie w Lubaniu Śląskim został przewieziony do Warszawy. Oskarżony o szpiegostwo 21 grudnia 1950r. skazany został na karę śmierci. Komunistyczny prezydent Bolesław Bierut nie skorzystał z prawa łaski.
9 lipca 1952r. Tadeusz Cieśla został zabity w więzieniu na Mokotowie i pochowany w miejscu do dzisiaj nieznanym. Wyrok strzałem w tył głowy tzw. katyński wykonał dowódca plutonu egzekucyjnego, który zmarł kilkanaście lat temu w Warszawie, pobierając emeryturę resortową.
Podczas śledztwa ubowcy wpadli na trop Anny Zabrzeskiej, którą aresztowali w grudniu 1949r. i przez kilka miesięcy brutalnie przesłuchiwali. Komunistyczni oficerowie UB podkutymi butami deptali jej nogi, musiała wykonywać po sto przysiadów mając buty na obcasach. Po 11 miesiącach śledztwa WSR w Katowicach skazał Annę na pięć lat więzienia za „udzielenie schronienia oraz przyjęcie obcej waluty od agentów II Korpusu Polskiego gen. Andersa Tadeusza Cieśli i Anny Neuman, której nazwisko znajduje się w biuletynie SB pod nazwą „Informator o osobach skazanych za szpiegostwo w latach 1944 - 1984” wydany w 1987r.
Edward Cieśla ps. Zabawa urodzony 22 lutego 1923r w Studzianie, zastępca szefa propagandy Komendy Obwodu Przeworsk AK, żołnierz plutonu dywersyjnego i oddziału likwidacyjnego Obwodu Przeworsk, zastępca dowódcy 1 plutonu oddziału Prokopa, dowódca drużyny plutonu partyzanckiego Jodły i 2 plutonu 3 kompanii 40 Oddziału Partyzanckiego, żołnierz Zgrupowania Lwowskich Oddziałów Leśnych Warta AK, 2 Korpusu Polskiego i kompanii wartowniczych w Niemczech, kurier władz wojskowych Rządu RP na uchodźstwie. W czasie okupacji kontynuował naukę na tajnych kompletach, wiosną 1943r. zdał maturę w Przeworsku.
3 maja 1942r. został zaprzysiężony przez dowódcę AK Przeworsk- wieś Franciszka Domkę ps. Wacha. Początkowo służy na stanowisku zastępcy szefa propagandy Obwodu AK Przeworsk i do 1943r. kolportował prasę konspiracyjną. Następnie przydzielony został do 26 plutonu i przeniesiony do plutonu dywersyjnego Obwodu Przeworsk dowodzonego przez Jana Balawendera ps. Puchacza. Uczestniczy w akcjach dywersyjnych przebrany w niemiecki mundur. Od listopada 1943r. do marca 1944r. był słuchaczem Szkoły Podchorążych, którą ukończył z pierwszą lokatą.
W 1944r. dowodził trzema patrolami dywersyjnymi i był zastępcą dowódcy 1 plutonu w oddziale dywersyjnym Prokopa. Wielokrotnie brał udział w akcjach dywersji kolejowej. Od marca 1944r. był dowódcą drużyny w plutonie dowodzonym przez Jana Słysza ps. Jodła. Po zajęciu Rzeszowszczyzny przez Sowietów był poszukiwany przez NKWD i UB.
9 sierpnia 1944r. został dowódcą 2 plutonu w 3 kompanii 40 oddziału partyzanckiego, a po aresztowaniu por. Jana Słysza ps. Jodły przez UB objął jego plutonu. Od jesieni 1944r. brał udział w działaniach Zgrupowania Leśnego Oddziałów lwowskich Warta w kompanii D-14, dowodzona przez mjr. Dragana Sotirovicia. Został zastępcą dowódcy plutonu Włodzimierza Białka ps. Zycha.
Po rozwiązaniu oddziałów wyjechał do Bytomia. 2 września 1945r. przy pomocy Francuskiej Misji Repatriacyjnej wyjechał podstawionym pociągiem z Katowic dla repatriantów francuskich wraz z przyjacielem z oddziału Edwardem Pieczonką przez Ratyzbonę do amerykańskiej strefy okupacyjnej w Niemczech.
20 września przybył do obozu w Murnau, gdzie został żołnierzem kompanii wartowniczych, a następnie zaangażował się w akcję przeprowadzania rodzin oficerskich 2 Korpusu Polskiego do Włoch. Po przybyciu do Polski został aresztowany po przekroczeniu jej granicy16 stycznia 1946r. WSR w Warszawie wyrokami z dnia 17 marca i 21 listopada 1947 skazał go na karę śmierci, złagodzoną po amnestii do 3 lat więzienia, który odbywał we Wronkach.
10 stycznia 1949r. został zwolniony z więzienia i rozpoczął studia w Wyższej Szkole Handlowej we Wrocławiu. Korespondował z bratem, który był kierownikiem placówki informacyjno-wywiadowczej II Korpusu Polskiego w Monachium w sprawie możliwości wydostania się na Zachód. Po przejęciu władzy przez komunistów w Czechosłowacji w lutym 1948r. granica stała się bardzo szczelna.
Tadeusz jako kurier przybył do Polski w listopadzie 1949r. i został aresztowany przez UB. Kiedy Edward dowiedział się o aresztowaniu
Tadeusza zorganizował grupę celem zdobycie
środków na wykupienie brata z więzienia.21 listopada 1950r. Edward Cieśla został zdradzony przez jednego z członków grupy i aresztowany w czasie akcji rekwizycyjnej w Opolu i aresztowany przez UB.
28 lutego 1952r. WSR w Opolu w składzie:
- przewodniczący kpt. Franciszek Pastuszka,
- sędzia wojskowy por. Leon Szydłowski,
- asesor ppor. Tadeusz Mastalerz,
w obecności prokuratora wojskowego kpt. Zdzisława Limbacha przy udziale protokolanta sekretarza kontraktowego Stanisława Sadeckiego, skazał por. Edward Cieślę na karę śmierci. Prezydent komunistyczny agent Bolesław Bierut nie skorzystał z prawa łaski.
9 sierpnia 1952r. wyrok wykonano w więzieniu w Opolu. Prokurator wojskowy z Opola kpt. Stanisław Urbaniak odmówił wydania zwłok rodzinie.
3 października 2006r. na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie odbył się pogrzeb Edwarda Cieśli
artykuły powiązane:
Odkrywani wbrew historii PRL - oddział AK Sosenki wokół KL Auschwitz
mjr Dragan Sotirovič ps Draża d-ca oddziału lwowskiej AK, zgrupowania Warta - burmistrzem Leśnej
Zgrupowanie Lwowskich Oddziałów Leśnych Warta AK 09.1944 - 09.1945
5 lipca 1945r. przekroczyli granicę w okolicach Zgorzelca
Żołnierze AK - WiN, kresowi obrońcy z Hanaczowa na Placówce 02 "Las" w Rudzicy pow. lubańskiego na Dolnym Śląsku
Źródło:
http://mojprzeworsk.pl
http://cyra.wblogu.pl/
http://rtn-przeworsk.s3.amazonaws.com/
http://polska1918-89.pl
http://www.malopolskawiiwojnie.pl/
http://www.radiokrakow.pl/
http://www.projektpilecki.pl/
https://pl.wikipedia.org/
https://pl.wikipedia.org/
http://www.podkarpackahistoria.pl/
http://radio.opole.pl
