Pierwsze protesty studentów wobec komunistów 3 maja 1946r. w Krakowie, Wiśle, Poznaniu, Wrocławiu, Warszawie ...

niedziela, 4 maja 2014

Pierwsze protesty studentów wobec komunistów 3 maja 1946r. w Krakowie, Wiśle, Poznaniu, Wrocławiu, Warszawie ...

Protesty studentów zostały zapoczątkowane w Krakowie po aresztowaniu uczestników studenckiego pochodu z okazji Święta Trzeciego Maja, a po ich krwawym stłumieniu przez komunistyczne służby PRL-u kontynuowane były przez uczniów w Chrzanowie, Jaworznie, Wieliczce oraz studentów z Poznania, Wrocławia, Trójmiasta, Torunia i Warszawy.

IPN wystawa on-line Ostatni 3 maja 1946

Jak wskazuję późniejsza historia PRL-u był to początek krwawych pacyfikacji obchodów Świąt Narodowych i manifestacji niezadowolenia studentów,
robotników Narodu Polskiego przez komunistyczne władze Polski Ludowej (PZPR-SD-ZSL). W pierwszym okresie rządów komunistów rocznica Święta 3 Maja było oficjalnym świętem, które było przede wszystkim tradycją demokratycznej i postępowej Polski o jakiej mówili komuniści. Jednak uroczyste obchody Święta 3 Maja groziły marginalizowaniem Święta Pracy, któremu chcieli nadać charakter jak najbardziej uroczysty, ale który nie miał nic wspólnego z świętem narodowym.

Tego dnia tj. 3 maja 1945r. komuniści mianowali "marszałkiem Polski" - zdegradowanego gen. Michała Żymierskiego w 1927r do stopnia szeregowca i skazanego na pięć lat za korupcję i malwersację przy dostawach dla armii dokonywanych przez firmę "Protekta". Od 1932r. szeregowiec Michał Żymierski był sowieckim agentem.

Ten symboliczny gest wskazał czym ma być Polska rządzona przez komunistów i jakim ludziom zapewni awans społeczny.

   Uroczystości rocznicy Konstytucji 3 Maja zorganizowane w 1946r. w przekonaniu społeczeństwa były odpowiedzią na organizowany przez komunistów pod przymusem pochód 1-majowy. Do masowego uczestnictwa w uroczystościach i wiecach wzywało opozycyjne wobec komunistów przedwojenne Polskie Stronnictwo Ludowe (PSL). Tej konfrontacji obawiali się komuniści, dlatego 4 kwietnia 1946r. sekretariat KC PPR postanowił, że obchody te powinny ograniczyć się jedynie do zawodów sportowych, zabaw ludowych, odczytów publicznych, występów teatralnych, nabożeństw, akademii i imprez, niedopuszczalne były jakiekolwiek pochody uliczne.
     O zakazie demonstracji społeczeństwo dowiedziało się rankiem 3 maja 1946r. Organizatorzy pochodów niejednokrotnie budzili w środku nocy funkcjonariusze UB zmuszając ich do podpisania oświadczeń o odwołaniu manifestacji. Społeczeństwo nie podporządkowało się zakazowi. Najbardziej dramatyczny przebieg miały wydarzenia w Krakowie. Po uroczystej mszy św. w kościele Mariackim na ulice miasta wyległ wielotysięczny tłum. Demonstranci skierowali się w stronę Komitetu Centralnego PPR, gdzie powitały ich strzały i m.in. kawaleria Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz sowieckie samochody pancerne.
     Manifestacja została rozdzielona na kilka niezależnych, a manifestanci wznosili okrzyki: "Niech żyje PSL!", "Precz z Bierutem!", "Precz z okupacją sowiecką!", "Niech żyje NSZ!", "Precz z terrorem UB!". Na krakowskich Plantach manifestanci zostali ostrzelani z karabinu maszynowego, gdzie przez wiele dni widoczne były ślady krwi, przy których mieszkańcy miasta składali kwiaty.
    Podobne wydarzenia miały miejsce w kilkudziesięciu miastach Polski. W dwunastu z nich, w tym m.in. w Katowicach, Gliwicach, Bytomiu, Łodzi i Włocławku, gdzie użyto broni palnej dokładna liczba ofiar tych wydarzeń nie jest znana. Odpowiedzią studentów i uczniów na represje wobec demonstrantów były masowe strajki ogłoszone:
    4 maja 1946r. w krakowskich uczelniach, a 8 maja strajk objął 40 krakowskich szkół średnich. Protest przeniósł się do małopolskich szkół średnich Wieliczki, Jaworzna i Chrzanowa.
   13 maja 1946r. strajk zaczął rozszerzać się na całą Polskę. Strajkowali studenci
- Uniwersytetu Adama Mickiewicza i Akademii Handlowej w Poznaniu,
- studenci Uniwersytetu i Politechniki we Wrocławiu.
   16 maja później strajk objął wyższe uczelnie Trójmiasta:
- Politechnikę,
- Wyższą Szkołę Morską,
- Szkołę Handlu Zagranicznego,
- Akademię Lekarska.
   17 maja zastrajkował
- Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu.
   20 maja strajki objęły Warszawę:
- części szkół średnich,
- Uniwersytet,
- Politechnikę,
- Szkołę Główną Handlową,
- Szkołę Inżynierską im. Wawelberga i Rotwanda.
    W Łodzi strajk objął:
- Uniwersytet,
- Politechnikę,
- kilka szkół średnich,

Serie strzałów, oddane z karabinów maszynowych w bezbronny tłum studentów
Krakowa i Poznania przypominają nam, że okupacja trwa,
że wróg godzi w serce narodu - w młodzież. (.)
Lecz nas to nie przeraża. Nie skrywajmy swych uczuć!
Na nas patrzy świat, który wie, że Polak potrafi godnie odpowiedzieć na terror i barbarzyństwo (.) Niech żyje wolność!".

Wydarzenia zostały zakończone procesami przed głównym narzędziem represji wobec przeciwników reżimu Wojskowymi Sądami Rejonowymi (WSR).

artykuły powiązane:
Łącznik oddziału konspiracji antykomunistycznej NSZ mjr "Bartka" i KWP gen. "Warszyca", żołnierz AK w Brennej - nieznany czy zapomniany na Łużycach