Armia Krajowa Zgorzelec (AK - NSZ - ROAK - AKO - NZW - WiN) - Wirtualne Muzeum Historii Wy(za)klętej

Za dywizję wołyńską .. szubienica w Lublinie, ojczyste Majdanki. Za ... bój pod Nowogródkiem długi urlop w więzieniu. Za bój o .. Rossę, Ostrą Bramę, Wilno – sucha gałąź lub zsyłka .. Za dnie i noce śmierci, za lata udręki .. raz w oczy a drugi w szczęki. Za wsie spalone, bitwy, gdzie chłopska szła czeladź – list gończy .. dopaść i rozstrzelać!... Za wyroki na katów, za celny strzał .. Jeden wyrok, do tiurmy ..Za Warszawę, .. powstańcze zachcianki - specjalny oddział śledczy ...

poniedziałek, 15 stycznia 2018

ks. Dybiec, a Polskie Tajne Siły Zbrojne w Podgórzynie k. Jeleniej Góry

ks. Jan Dybiec urodził się 10 grudnia 1910r. w Tarnawie na Podkarpaciu w rodzinie chłopskiej. 8 maja 1920r. wstąpił do zakonu pijarów w Rakowcach koło Krakowa i przyjął imię Sebastian. Święcenia niższe otrzymał z rąk arcybiskupa metropolity krakowskiego księcia Adama Sapiehy, a kapłańskie z rąk ks. bp. Stanisława Rosponda w kościele Pijarów pw. Przemienienia Pańskiego w Krakowie. Po święceniach skierowany został do pijarskiej parafii pw. św. Teresy w Szczuczynie. Po wybuchu wojny ukrywał się do aresztowania przez Niemców 30 stycznia 1944r. Więziony w Lidzie 27
kwietnia został przewieziono do obozu koncentracyjnego w Kołdyczewie k. Baranowicz, który 1 lipca ewakuowano do Wołkowyska, a po trzech dniach do Siedlec. 25 lipca korzystając z zamieszania zbiegł i wrócił do Tarnawy. Krótko przebywał w Lublinie, skąd pod koniec września 1945r. wyjechał do Cieplic k. Jeleniej Góry na Dolny Śląsk. Tam został rektora domu zakonnego oraz organizował duszpasterstwo dla ludności polskiej w parafii pw. św. Jana Chrzciciela. Administratorem parafii był do początku lipca 1950r. W dniach od 23 czerwca do 1 lipca 1950r. aresztowano w Podgórzynie k. Jeleniej Góry:
- Antoniego vel Aleksandra Minkiewicza ps. Sosna
- Stanisława Marmolę ps. Czapla
- Eugeniusza Stefaniaka ps. Stalowy
- Władysława Jarzębowskiego ps. Kicia
- Czesława Lipińskiego ps. Wariat
- Franciszka Roska ps. Jaskółka.
W nocy z 26 na 27 lipca zgodnie z postanowieniem kpt. Tadeusza Kucharskiego aresztowano ks. Jana Dybca, którego osadzono w UB w Jeleniej Górze. Dowódcą grupy był Antoni vel Aleksander Minkiewicz na przełomie kwietnia i maja 1948r. przybył do Podgórzyna, gdzie od Stanisława Marmolą dowiedział się o istnieniu od października 1949r. grupy podejmującej działalność konspiracyjną. Po przyłączeniu się przejął dowodzenie. Poszukując wsparcia miał prowadzić rozmowy z administratorem parafii w Cieplicach. Obciążające ks. Dybca informacje pochodzące z zeznań Minkiewicza nie zostały potwierdzone przez kapłana. Pierwsze spotkanie dotyczące utworzenia konspiracyjnej grupy miało się odbyć w styczniu 1950r. Ksiądz Dybiec nadał kierunek działania organizacji. W czasie kolejnego spotkania Minkiewicz otrzymać miał tekst przysięgi i wskazówki do dokonania zaprzysiężenia. Zobowiązał się do sporządzenia szczegółowego wykazu zwerbowanych członków. Wkrótce organizacja poszerzyła zasięg swego działania przez utworzenie placówki w Cieplicach, którą kierował Mansfeld Przybyliński sądzony ze swą grupą w osobnym procesie.
Z początkiem lutego 1950r., wg Minkiewicza, ks. Dybiec polecił gromadzić informacje z dziedziny polityczno - gospodarczej i wojskowej. Zlecone zadanie Minkiewicz przekazał Marmoli, a ten pozostałym. W lutym 1950r. Marmola wydał Władysławowi Jarzębowskiemu i Czesławowi Lipińskiemu rozkaz rozbrojenia funkcjonariusza MO w Cieplicach, co ze względu na okoliczności nie wykonano. Minkiewicz powiadomiony przez Marmolę o niemożności zgromadzenia danych wywiadowczych poinformować miał ks. Dybca za pośrednictwem Eugeniusza Stefaniaka. Minkiewicz podjął bezskuteczną próbę nawiązania kontaktu konspiracyjnego w Żurawinie k. Przemyśla, gdzie pełnił służbę wojskową i ukrywał się po dezercji. W marcu na skutek nieostrożnego obchodzenia się z bronią postrzelił się Kazimierz Kocowski. W obawie przed dekonspiracją zdecydowano się na czasowe zawieszenie działalności organizacji.
5 października 1950r. oficer UB w Jeleniej Górze Henryk Kol wydał postanowienie o pociągnięciu aresztowanych do odpowiedzialności karnej.
12 października ks. Dybiec wraz ze Stefaniakiem, Jarzębowskim i Marmolą przeniesieni do więzienia karno - śledczego w Jeleniej Górze, a następnie ul. Sądowej we Wrocławiu.
28 listopada 1950r. rozpoczęła się rozprawa WSR we Wrocławiu pod przewodnictwem por. Ludwika Bełtowskiego, funkcję ławników pełnili kpr. Jerzy Modrzyk i strz. Lucjan Strzelczak, prokurator kpt. Stanisław Lisowski, adwokaci Naftali Salamon, Henryk Horczak i Albin Znamirowski, protokolant ppor. Władysław Partyniewicz.
30 listopada sąd uznał oskarżonych za winnych zarzucanych im czynów i wydał wyrok:
- Minkiewicz skazany został na karę śmierci
- ks. Dybiec na dożywocie
- pozostali na długoletnie więzienie.
23 grudnia 1950r. we wrocławskim organie KW PZPR Gazecie Robotniczej opublikowano artykuł pt. "Ksiądz - przywódca bandy skazany na dożywotnie więzienie".
3 lutego 1951r. NSW wyrok uchylił i przekazał do ponownego rozpatrzenia, 30 kwietnia 1951r sędzia por. Ludwika Bełdowskiego z udziałem ławników kpr. Jerzego Modrzyka i strz. Lucjana Strzelczyka w obecności podprokuratora Stanisława Lisowskiego i protokolanta ppor. Władysława Partyniewicza wydał wyrok skazując Marmolę i ks. Dybca na najwyższy wymiar kary.
6 lipca 1951r. Najwyższy Sąd Wojskowy w Warszawie złagodził wyrok dla ks. Dybca na 15 lat więzienia. Przebywał w więzieniu karnym we Wronkach do jesieni 1953r., gdzie z powodu złego stanu zdrowia umieszczono go w pawilonie dla chorych. 7 lipca 1954r. Zgromadzenie Sędziów Sądu Najwyższego złagodziło karę więzienia do 5 lat i po zastosowaniu amnestii poleciło uwolnić ks. Dybca. Po krótkim pobycie we Wrocławiu wyjechał do Cieplic. W latach 1955-58 był kapelanem u Sióstr Zmartwychwstanek w Kętach, w sierpnia 1958r. został przeniesiony do Łowicza, gdzie reaktywował działalność pijarów oraz uczestniczył w duszpasterstwie i katechizacji uczniów. Do czerwca 1961r. pełnił tam obowiązki rektora domu zakonnego. W 1962r. został przeniesiony do Rakowic, gdzie pomagał w duszpasterstwie parafialnym.
9 listopada 1965r. wobec zaostrzenia polityki PRL wobec Kościoła wyjechał do Stanów Zjednoczonych, gdzie był duszpasterzem Polonii w Derby, Buffalo, North Tonawanda i w Filadelfii. Stałym miejscem jego pobytu była parafia św. Wojciecha w Filadelfii, gdzie pełnił był proboszczem i rektorem placówki pijarskiej. W 1972r. powrócił do kraju i zamieszkał w domu zakonnym w Łowiczu, gdzie wspomagał duszpasterstwo parafialne pijarów. W 1989r. przeniesiony został do Cieplic, gdzie zmarł 1 października 1992r.