Józef Haller od wczesnej młodości działa w ruchu spółdzielczym, w harcerstwie jako instruktor wojskowy i inspektor drużyn sokolich, prowadził akcję abstynencji wśród chłopów, podczas prowadzonych kursów rolniczych zwiedził Cieszyn, Białą, Kraków, Tarnów, Jasło, Krosno, Brzozów, Starą Wieś, Przemyśl, Sambor, Stryj, Nowy Sącz i Gorlic, przeprowadził militaryzację Sokoła.
Został komendantem II Brygady tzw. Żelaznej lub Karpackiej Legionów Polskich w stopniu kapitana, która liczyła ok. 9 tys. żołnierzy, która na Bukowinie walczyła z Rosjanami. Awansowany za umiejętności wojskowe do stopnia majora, a po bojach pod Mołotowem i Pasieczną do podpułkownika. Brygada w listopadzie 1914r. została skierowana do Kołomyi na wypoczynek, a Józef Haller został mianowany na stopień pułkownika.
W czerwcu 1915r. Brygada Karpacka nadal toczy boje z Rosjanami. Na początku listopada 1917r. rewolucje w Rosji doprowadziły do zmiany w układzie sił sojuszniczych. Rosja Sowiecka wycofała się z wojny i podjęła rokowania pokojowe z Niemcami i Austro-Węgrami w Brześciu Litewskim, w których uczestniczyli przedstawiciele Ukrainy. 9 lutego 1918r. w Brześciu zawarty układ, który przyznawał Ukrainie Chełmszczyznę i część Podlasia. Polacy odebrali to jako IV rozbiór Polski, co wywołało manifestacje społeczeństwa polskiego jednoczesnie obnażając obłudę państw centralnych Niemiec i Austro-Węgier wobec Polski. W nocy z 15 na 16 lutego 1918r. pod Rarańczą II Brygady Legionów pod wodzą Hallera przechodzi przez front austriacki na Ukrainę, co było równoznaczne z wypowiedzeniem posłuszeństwa Austro-Węgrom.
14 lutego 1918r. Haller odesłał cesarzowi Austro-Węgier ordery Signum Laudis i Żelazną Koronę, a cesarzowi Niemiec Żelazny Krzyż, uzasadniając to:
„z powodu haniebnej zdrady jakiej dopuściła się Austria i Niemcy
wobec swojego tak zwanego Sojusznika, jakim być miała Polska”.
wobec swojego tak zwanego Sojusznika, jakim być miała Polska”.
http://dzieje.pl/
http://zs2jaslo.pl/