14 kwietnia 1944 uruchomiono Akcję Burzę w Okręgu Białostockim AK
"Pełnia", który po opanowaniu terenu miał przystąpić do OSZ (Odtwarzanie
Sił Zbrojnych) czyli, pułków wchodzących w skład 18, 29 DP AK, Suwalskiej oraz Podlaskiej Brygady Kawalerii AK. Brak współpracy między rządem RP i Sowietami źródło:wikipedia.org/wiki/Plik:Bialystok_ak. autor:Lonio17
oraz informacje o rozbrajaniu i internowaniu żołnierzy AK
przez Sowietów we wschodnich okręgach AK spowodowały, że Komendant
Okręgu Białostockiego AK ppłk Władysław Liniarski ps. Mścisław
(syn wiejskiego cieśli, skazany przez komunistów PRL-u na karę
śmierci) wyrażał podobne
Najwcześniej do działań przystąpiły oddziały Inspektoratu Grodzieńskiego AK. Pododdziały 81 Pułku Piechoty AK operowały na drogach do Brzostowicy, Odelska, Kopciówki i Sokółki dowodzone m. in. przez:
- por. Bolesława Wolskiego ps. Wierzynka,
- chor. Kazimierza Koszubowicza ps. Tadeusza,
- chor. Edwarda Grygieńczy ps. Mikosa.
Najwcześniej do działań przystąpiły oddziały Inspektoratu Grodzieńskiego AK. Pododdziały 81 Pułku Piechoty AK operowały na drogach do Brzostowicy, Odelska, Kopciówki i Sokółki dowodzone m. in. przez:
- por. Bolesława Wolskiego ps. Wierzynka,
- chor. Kazimierza Koszubowicza ps. Tadeusza,
- chor. Edwarda Grygieńczy ps. Mikosa.
Zajęcie Grodna (linia Curzona w pobliżu Grodna przebiegała po rzece Niemen pozostawiając po stronie polskiej lewobrzeżną część miasta) nie było możliwe przez oddziały uzbrojone w lekką broń. W obwodzie wołkowyskim rozbito kilka posterunków i oddziałów niemieckich.
Oddziały 42 pp AK i 10 Pułku Ułanów z Puszczy Knyszyńskiej działały na przedpolach Białegostoku pod dowództwem m.in.:
- ppor. Franciszek Ejsmont ps. Wir,
- por. Jan Dziajma ps. Grom.
Batalionem Hańcza dowodził kpt. Stanisław Gryga ps. Szary.
2 Pułk Ułanów AK walczył w okolicach Brańska, Nurca (kompleks dworski rodziny Narbuttów) Hajnówki, gdzie niszczył odcinki linii kolejowej Hajnówka - Czeremcha - Bielsk Podlaski oraz wysadził most między stacjami Nurzec i Czeremcha.
Pododdziały 76 pp AK działały w rejonie Brańsk - Łapy - Ciechanowiec. Oddział por. Romana Ostrowskiego ps. Wichra poniósł duże straty w walkach pod Bogutami, Nurem i Czyżewem.
W Puszczy Augustowskiej sformowały się trzy pułki. Na południe od Kanału Augustowskiego do 30 lipca walczył 1 Pułk Ułanów Krechowieckich AK pod dowództwem por. Bronisława Jasińskiego ps. Komara liczący ponad 300 partyzantów, w tym 6 oficerów. Armii Krajowej podporządkowała się kompania 11 białoruskiego batalionu policji.
Po drugiej stronie Kanału Augustowskiego odtwarzano 41 pp AK i 3 Pułk Szwoleżerów AK łącznie liczące ok. 700 żołnierzy pod dowództwem mjr. Kazimierza Ptaszyńskiego ps. Zaremby. Zgrupowanie to wykonało ponad 30 akcji zbrojnych, w tym wysadzano transporty wojskowe na trasie Augustów - Grodno, współpracowano z Sowietamii, którym dostarczono m.in. plany umocnień w Prusach Wschodnich.
6 sierpnia oddział por. Stefana Koski ps. Jastrzębia liczący ok. 180 ludzi i oddział mjr. ps. Zaremby ok. 124 ludzi przedostały się na tereny zajęte przez Armię Czerwoną. Pozostałe oddziały rozformowały się.
2 października pod Nowinką został rozbity oddział ppor. Juliana Wierzbickiego ps. Romana.
Koło Osowca na Czerwonym Bagnie skoncentrowano oddziały 9 Pułku Strzelców Konnych AK rotm. Wiktora Konopki ps. Groma. W lipcu i sierpniu pułk AK walczył m.in. nad Kanałem Woźnawiejskim, w Sołkach, nad Kanałem Kapickim i Ławskim, w Kuligach, nad rzeką Jegrznia, na kolonii Dębiec, w Przechodniach i Grzędach. 8 września po całodziennej walce, w której zginęło w niej ok. 1500 Niemców oraz ok. 110 partyzantów, w tym dowódca pułk został rozbity.
W Inspektoracie Łomża sformowane bataliony 33 pp AK:
- 1 batalion kpt. Józefa Siejaka ps. Saka w rejonie Szczepanowa,
- 2 batalion kpt. Władysława Olszaka ps. Szareckiego,
- 3 batalion kpt. Jana Sokołowskiego ps. Maja,
działały po obu stronach Narwi i nad Biebrzą.
3 batalion z Sowietami walczył z Niemcami pod Sieburczynem, utrudniał w rejonie Maliszewo - Chlebiotki wycofywanie się w kierunku Wizny. Pododdziały 71 Pułku piechoty urządzały zasadzki na drogach Zambrów– Łomża, Ostrów Mazowiecka– Zambrów-Białystok, Zambrów – Czyżew i Łomża – Ostrów Mazowiecka. 22 lipca pod Kołakami rozbito oddział niemiecki pędzący 2500 sztuk bydła, a 25 lipca pod Undami uwolniono 150 jeńców sowieckich. 5 Pułk Ułanów AK, który działał w obwodzie ostrołęckim 20 sierpnia dokonał ataku na stanowiska baterii niemieckiej pod wsią Łabędy. Po demobilizacji w Puszczy Kurpiowskiej pozostał oddział por. Kazimierza Stefanowicza ps. Asa, który współdziałał z grupami sowieckimi. Bielskopodlaski Obwód AK Tygrys nr 6, a Narodowych Sił Zbrojnych powiat XIII/1 zamieszkały przez ludność podczas okupacji sowieckiej i niemieckiej zaangażowaną w działalność niepodległościową w ZWZ - AK i NDW - NSZ. Przed Akcją Burza obwód liczył 2474 zaprzysiężonych żołnierzy AK i 903 - NSZ. Komendantem obwodu był por. Ludgard Miniakowski ps. Kmicic, pierwszym zastępcą ppor Mieczysław Ciepłuch ps. Józef, a drugim – ppor Antoni Pucek - dowódca ośrodka "Buk' Siemiatycze - Drohiczyn.
Komendantem NSZ powiatu XIII/1 był por. Roman Jastrzębski ps. Ślepowron. Siemiatycką organizacją NSZ i gminami dowodził ppor Stanisław Kuchciński ps. Kret oficer Komendy Obwodu AK i Komendy Głównej NSZ. Na terenie Obwodu funkcjonowało pięć patroli Kedywu:
- oddział partyzancki ppor Stanisława Gołaszewskiego ps. Ostoi,
- oddział dyspozycyjny chor. Stanisława Korzeniewskiego ps. Jastrzębca,
- 120-osobowy oddział ppor Franciszka Malinowskiego ps. Buksy,
- oddział ppor Zbigniewa Kryńskiego ps. Rekina,
- oddział NSZ Aleksandra Olędzkiego ps. Tatara.
Na bazie tych oddziałów oraz żołnierzy AK i NSZ z placówek, ośrodków sformowano 2 Pułku Ułanów AK pod dowództwem kpt Mieczysława Waleckiego ps. Zew, którego największy oddział liczący 200 żołnierzy skoncentrowano pod Oleksinem. Oddziały atakowały tylne straże wojsk niemieckiech oraz tzw. Własowców pod Jesionówką, Andryjankami, Czarną Cerkiewną, Oleksinem.
W dniach 17 lipca - 3 sierpnia oddziały z ośrodka Buk pod dowództwem plut. podch. Tadeusza Barszczewskiego ps. Szczęka oraz sierż. Władysława Wasilewskiego ps. Grota przerywały drogi odwrotu wojsk niemieckich na trasie Siemiatycze - Ciechanowiec. Zmieniająca się sytuacja oraz szczupłości sił AK spowodowały, że nie doszło do współdziałania z Sowietami.
Pierwsze zetknięcie się oddziałów AK ppor Gołaszewskiego ps. Ostoi z Sowietami pod Dołubowem zakończyło się aresztowaniem dowódcy i rozbrojeniem żołnierzy, których skierowano na punkt zborny do Milejczyc. Po drodze we wsi Lipiny wszyscy zbiegli. Kolejne rozbrojenia nastąpiły w:
- Brańsku 144 żołnierzy oddziału por. Stanisława Ferusia ps. Swojego,
- w Siemiatyczach 115 żołnierzy oddziału Michała Zaniewskiego ps. Znaka,
- w Bielsku Podlaskim 120 żołnierzy oddziału ppor Jerzego Kostanckiego ps. Batrynicze,
- w Boćkach 168 żołnierzy por Bronisława Błażkowskiego ps. Swida.
Pozostałe oddziały w tym NSZ demobilizowały się przechodząc do dalszej konspiracji. Z uwagi na to, że rozbrojenia oddziałów AK dokonywały sowieckie jednostki frontowe, większość oficerów i żołnierzy uniknęła aresztowania.
4 sierpnia 1944 roku dowództwo 65 Armii I Frontu Białoruskiego zaprosiło kadrę obwodu na rozmowy do Brańska, gdzie NKWD aresztowało 12 oficerów komendy obwodu, w tym:
- komendanta obwodu por. L. Miniakowskiego ps. Kmicica,
- por. M. Ciepłucha ps. Józefa, - por. A. Pucka ps. Bruździcza,
- por. F. Kozłowskiego ps. Barkasa, - ppor. J. Siergiejuka ps. Waha.
, których następnie deportowano do ZSRR do obozu w Ostaszkowie.
Oddziały 42 pp AK i 10 Pułku Ułanów z Puszczy Knyszyńskiej działały na przedpolach Białegostoku pod dowództwem m.in.:
- ppor. Franciszek Ejsmont ps. Wir,
- por. Jan Dziajma ps. Grom.
Batalionem Hańcza dowodził kpt. Stanisław Gryga ps. Szary.
2 Pułk Ułanów AK walczył w okolicach Brańska, Nurca (kompleks dworski rodziny Narbuttów) Hajnówki, gdzie niszczył odcinki linii kolejowej Hajnówka - Czeremcha - Bielsk Podlaski oraz wysadził most między stacjami Nurzec i Czeremcha.
Pododdziały 76 pp AK działały w rejonie Brańsk - Łapy - Ciechanowiec. Oddział por. Romana Ostrowskiego ps. Wichra poniósł duże straty w walkach pod Bogutami, Nurem i Czyżewem.
W Puszczy Augustowskiej sformowały się trzy pułki. Na południe od Kanału Augustowskiego do 30 lipca walczył 1 Pułk Ułanów Krechowieckich AK pod dowództwem por. Bronisława Jasińskiego ps. Komara liczący ponad 300 partyzantów, w tym 6 oficerów. Armii Krajowej podporządkowała się kompania 11 białoruskiego batalionu policji.
Po drugiej stronie Kanału Augustowskiego odtwarzano 41 pp AK i 3 Pułk Szwoleżerów AK łącznie liczące ok. 700 żołnierzy pod dowództwem mjr. Kazimierza Ptaszyńskiego ps. Zaremby. Zgrupowanie to wykonało ponad 30 akcji zbrojnych, w tym wysadzano transporty wojskowe na trasie Augustów - Grodno, współpracowano z Sowietamii, którym dostarczono m.in. plany umocnień w Prusach Wschodnich.
6 sierpnia oddział por. Stefana Koski ps. Jastrzębia liczący ok. 180 ludzi i oddział mjr. ps. Zaremby ok. 124 ludzi przedostały się na tereny zajęte przez Armię Czerwoną. Pozostałe oddziały rozformowały się.
2 października pod Nowinką został rozbity oddział ppor. Juliana Wierzbickiego ps. Romana.
Koło Osowca na Czerwonym Bagnie skoncentrowano oddziały 9 Pułku Strzelców Konnych AK rotm. Wiktora Konopki ps. Groma. W lipcu i sierpniu pułk AK walczył m.in. nad Kanałem Woźnawiejskim, w Sołkach, nad Kanałem Kapickim i Ławskim, w Kuligach, nad rzeką Jegrznia, na kolonii Dębiec, w Przechodniach i Grzędach. 8 września po całodziennej walce, w której zginęło w niej ok. 1500 Niemców oraz ok. 110 partyzantów, w tym dowódca pułk został rozbity.
W Inspektoracie Łomża sformowane bataliony 33 pp AK:
- 1 batalion kpt. Józefa Siejaka ps. Saka w rejonie Szczepanowa,
- 2 batalion kpt. Władysława Olszaka ps. Szareckiego,
- 3 batalion kpt. Jana Sokołowskiego ps. Maja,
działały po obu stronach Narwi i nad Biebrzą.
3 batalion z Sowietami walczył z Niemcami pod Sieburczynem, utrudniał w rejonie Maliszewo - Chlebiotki wycofywanie się w kierunku Wizny. Pododdziały 71 Pułku piechoty urządzały zasadzki na drogach Zambrów– Łomża, Ostrów Mazowiecka– Zambrów-Białystok, Zambrów – Czyżew i Łomża – Ostrów Mazowiecka. 22 lipca pod Kołakami rozbito oddział niemiecki pędzący 2500 sztuk bydła, a 25 lipca pod Undami uwolniono 150 jeńców sowieckich. 5 Pułk Ułanów AK, który działał w obwodzie ostrołęckim 20 sierpnia dokonał ataku na stanowiska baterii niemieckiej pod wsią Łabędy. Po demobilizacji w Puszczy Kurpiowskiej pozostał oddział por. Kazimierza Stefanowicza ps. Asa, który współdziałał z grupami sowieckimi. Bielskopodlaski Obwód AK Tygrys nr 6, a Narodowych Sił Zbrojnych powiat XIII/1 zamieszkały przez ludność podczas okupacji sowieckiej i niemieckiej zaangażowaną w działalność niepodległościową w ZWZ - AK i NDW - NSZ. Przed Akcją Burza obwód liczył 2474 zaprzysiężonych żołnierzy AK i 903 - NSZ. Komendantem obwodu był por. Ludgard Miniakowski ps. Kmicic, pierwszym zastępcą ppor Mieczysław Ciepłuch ps. Józef, a drugim – ppor Antoni Pucek - dowódca ośrodka "Buk' Siemiatycze - Drohiczyn.
Komendantem NSZ powiatu XIII/1 był por. Roman Jastrzębski ps. Ślepowron. Siemiatycką organizacją NSZ i gminami dowodził ppor Stanisław Kuchciński ps. Kret oficer Komendy Obwodu AK i Komendy Głównej NSZ. Na terenie Obwodu funkcjonowało pięć patroli Kedywu:
- oddział partyzancki ppor Stanisława Gołaszewskiego ps. Ostoi,
- oddział dyspozycyjny chor. Stanisława Korzeniewskiego ps. Jastrzębca,
- 120-osobowy oddział ppor Franciszka Malinowskiego ps. Buksy,
- oddział ppor Zbigniewa Kryńskiego ps. Rekina,
- oddział NSZ Aleksandra Olędzkiego ps. Tatara.
Na bazie tych oddziałów oraz żołnierzy AK i NSZ z placówek, ośrodków sformowano 2 Pułku Ułanów AK pod dowództwem kpt Mieczysława Waleckiego ps. Zew, którego największy oddział liczący 200 żołnierzy skoncentrowano pod Oleksinem. Oddziały atakowały tylne straże wojsk niemieckiech oraz tzw. Własowców pod Jesionówką, Andryjankami, Czarną Cerkiewną, Oleksinem.
W dniach 17 lipca - 3 sierpnia oddziały z ośrodka Buk pod dowództwem plut. podch. Tadeusza Barszczewskiego ps. Szczęka oraz sierż. Władysława Wasilewskiego ps. Grota przerywały drogi odwrotu wojsk niemieckich na trasie Siemiatycze - Ciechanowiec. Zmieniająca się sytuacja oraz szczupłości sił AK spowodowały, że nie doszło do współdziałania z Sowietami.
Pierwsze zetknięcie się oddziałów AK ppor Gołaszewskiego ps. Ostoi z Sowietami pod Dołubowem zakończyło się aresztowaniem dowódcy i rozbrojeniem żołnierzy, których skierowano na punkt zborny do Milejczyc. Po drodze we wsi Lipiny wszyscy zbiegli. Kolejne rozbrojenia nastąpiły w:
- Brańsku 144 żołnierzy oddziału por. Stanisława Ferusia ps. Swojego,
- w Siemiatyczach 115 żołnierzy oddziału Michała Zaniewskiego ps. Znaka,
- w Bielsku Podlaskim 120 żołnierzy oddziału ppor Jerzego Kostanckiego ps. Batrynicze,
- w Boćkach 168 żołnierzy por Bronisława Błażkowskiego ps. Swida.
Pozostałe oddziały w tym NSZ demobilizowały się przechodząc do dalszej konspiracji. Z uwagi na to, że rozbrojenia oddziałów AK dokonywały sowieckie jednostki frontowe, większość oficerów i żołnierzy uniknęła aresztowania.
4 sierpnia 1944 roku dowództwo 65 Armii I Frontu Białoruskiego zaprosiło kadrę obwodu na rozmowy do Brańska, gdzie NKWD aresztowało 12 oficerów komendy obwodu, w tym:
- komendanta obwodu por. L. Miniakowskiego ps. Kmicica,
- por. M. Ciepłucha ps. Józefa, - por. A. Pucka ps. Bruździcza,
- por. F. Kozłowskiego ps. Barkasa, - ppor. J. Siergiejuka ps. Waha.
, których następnie deportowano do ZSRR do obozu w Ostaszkowie.
- Akcja "Burza" rozpoczęła się 15 stycznia 1944r na Wołyniu Kresach II RP,
- 1 lipca 1944r. początek Akcji BURZA w Okręgach AK Wilno i Nowogródek,
- 7 - 13 lipca 1944r. w Powstaniu Wileńskim operacja "Ostra Brama" żołnierze AK wyzwolili Wilno z Armią Sowiecką,
- 13 lipca 1944r. rozpoczęła się Akcja Burza na Podolu,
-14 lipca 1944r. wydano rozkaz rozpoczęcia Akcji Burza w Okręgu Lublin,
-14 lipca 1944r. wydano rozkaz rozpoczęcia Akcji Burza w Okręgu Lublin,
- 15 do 30 lipca 1944r. Akcja Burza na Polesiu 30 DP AK,
Źródło:
http://62.21.98.212/powstanie/historia.php?id_wpisu=269#pelniaJacek Garboliński
nsz.com.pl/operacja-burza-w-powiecie-bielsk-podlaski
box.zetobi.com.pl/glos_siemiatycz/histor1944.html
www.armiakrajowa.org.pl/pdf/okregbialystok.pdf
wikipedia.org/wiki/AkcjaBurzaOkreguBialystokAK
wolasewicz.com/biblioteka/lista_gwozdek.pdf
mazowsze.hist.pl/28/ZeszytyNaukoweOstroleckiegoTowarzystwaNaukowego
mazowsze.hist.pl/28/ZeszytyNaukoweOstroleckiegoTowarzystwaNaukowego
