W 1940r. przeprowadzono Akcję AB, podczas której wymordowano i wywieziono działaczy politycznych oraz inteligencję do obozów koncentracyjnych. Pod koniec października 1941r. Niemcy rozpoczęli w Bełżcu budowę jednego z największych w Europie obozów zagład, w którym wymordowali ok. 450. tys ludzi w tym przede wszystkim Żydów z Polski, Austrii, Czech i Słowacji oraz Polaków za pomaganie Żydom. Do 1942r. Niemcy wymordowali wszystkich Żydów z okolicznych terenów. Z Zamojszczyzny zamierzano wysiedlić wszystkich Polaków. Próbne wysiedlenia Niemcy dokonali od 6 do 25 listopada 1941r. Wysiedlono 2000 chłopów polskich z 6. wsi w powiecie zamojskim. W tej sytuacji wzmocnił się polski opór, który zaczął działać po klęsce kampanii wrześniowej.
Chłopi z zagrożonych wsi zabijali inwentarz, niszczyli płody rolne, aby nic nie zostawić Niemcom, a następnie opuszczali domy.
Pierwsze wysiedlenia nastąpiły w nocy z 27/28 listopada 1942r. we wsi Skierbieszów i okolicznych terenach. Polakom zezwolono na zabranie tylko bagażu osobistego, nie przekraczającego 30 kg. Rozdzielano rodziny wysyłając, gdzie indziej kobiety, dzieci, mężczyzn oraz starców. Z matkami mogły zostać jedynie dzieci w wieku do 6 miesięcy.
Wiele osób, które nie chciały poddać się wysiedleniom realizowanym przez Niemców zostały przez nich zastrzelone. Kolejno wysiedlonych umieszczano w obozach przejściowych w Zamościu i Zwierzyńcu, gdzie prowadzano badania rasowe i selekcji na kategorie osób:
- przeznaczone do „ponownego zniemczenia”,
- uznane za zdolne do pracy przymusowej,
- powyżej 60 lat niezdolne do pracy i dzieci do lat 14 przymusowo odbierane rodzicom,
- przeznaczone do eksterminacji w obozach koncentracyjnych.
Wydarzenia na Zamojszczyźnie wywołały wielki wstrząs w całym kraju i Europie. Na dworcach kolejowych ludność polska ratowała uciekinierów, wykupywała dzieci. W wyniku selekcji w obozach przesiedleńczych powstała grupa osieroconych dzieci znanych jako DZIECI ZAMOJSZCZYZNY.
W okresie od 28 listopada do marca 1943r. wysiedlono ok. 51 000 Polaków. Na ich miejsce przywieziono 9000 kolonistów niemieckich z Besarabii i Ukrainy oraz dodatkowo 4000 osadników do końca 1943r. Akcja, która objęła powiaty hrubieszowski, tomaszowski, zamojski i biłgorajski została wstrzymana od marca do czerwca 1943r.
Do opuszczonych gospodarstw przez Polaków z powiatu hrubieszowskiego przesiedlano ok. 7000 Ukraińców z powiatu zamojskiego w ramach osobnej akcji prowadzonej w okresie od 15 stycznia do marca 1943r. Miała ona na celu zantagonizowanie Ukraińców z Polakami i faktycznie wywołała walki pomiędzy nimi na omawianym obszarze. Warunki ludności polskiej która została zmuszona do służby u niemieckich osadników lub w gospodarstwach rolnych które czasowo nie podlegały wysiedleniom, pozostawały ciężkie. Samowola i sprzyjanie patologiom przez władze administracyjne powodowały liczne przypadki znęcania się, zmuszania do pracy u Niemców, rabunek inwentarza, mienia, bicie oraz niejednokrotnie zabójstwa.
Osiedlenie ludności niemieckiej spowodowane było m.in. tym, że Rzesza odmówiła wcześniej ich przyjęcia na swoje terytorium. Wśród kolonistów byli rodzice prezydenta Niemiec Horsta Kohlera, który urodził się w Skierbieszowie. Opór wysiedlanej ludności polskiej zaskoczył Niemców, po początkowym zaskoczeniu na przełomie 1942 i 1943 rozpoczęła się samoobrona i zorganizowany opór Polaków oraz sił polskiego podziemia, reprezentujących wszystkie odłamy polityczne w tzw. POWSTANIU ZAMOJSKIM. Władze niemieckie wznowiły działania przeciwko ludności cywilnej przeprowadzając pomiędzy 23 czerwca i 15 sierpnia 1943r. akcję pacyfikacyjno-wysiedleńczą „WEHRWOLF”. W trakcie akcji wysiedlono 60 000 ludzi ze 171 wiosek, których umieszczano w obozach w Zamościu, Zwierzyńcu oraz Budzyniu. Większość ludności wywieziono do pracy przymusowej w Rzeszy, reszta trafiła do obozu koncentracyjnego na Majdanku. Spacyfikowano ok. 100 wiosek, prowadzono egzekucje – m.in. w ROTUNDZIE ZAMOJSKIEJ rozstrzelano ok. 8000 ludzi.
Do opuszczonych gospodarstw przez Polaków z powiatu hrubieszowskiego przesiedlano ok. 7000 Ukraińców z powiatu zamojskiego w ramach osobnej akcji prowadzonej w okresie od 15 stycznia do marca 1943r. Miała ona na celu zantagonizowanie Ukraińców z Polakami i faktycznie wywołała walki pomiędzy nimi na omawianym obszarze. Warunki ludności polskiej która została zmuszona do służby u niemieckich osadników lub w gospodarstwach rolnych które czasowo nie podlegały wysiedleniom, pozostawały ciężkie. Samowola i sprzyjanie patologiom przez władze administracyjne powodowały liczne przypadki znęcania się, zmuszania do pracy u Niemców, rabunek inwentarza, mienia, bicie oraz niejednokrotnie zabójstwa.
Osiedlenie ludności niemieckiej spowodowane było m.in. tym, że Rzesza odmówiła wcześniej ich przyjęcia na swoje terytorium. Wśród kolonistów byli rodzice prezydenta Niemiec Horsta Kohlera, który urodził się w Skierbieszowie. Opór wysiedlanej ludności polskiej zaskoczył Niemców, po początkowym zaskoczeniu na przełomie 1942 i 1943 rozpoczęła się samoobrona i zorganizowany opór Polaków oraz sił polskiego podziemia, reprezentujących wszystkie odłamy polityczne w tzw. POWSTANIU ZAMOJSKIM. Władze niemieckie wznowiły działania przeciwko ludności cywilnej przeprowadzając pomiędzy 23 czerwca i 15 sierpnia 1943r. akcję pacyfikacyjno-wysiedleńczą „WEHRWOLF”. W trakcie akcji wysiedlono 60 000 ludzi ze 171 wiosek, których umieszczano w obozach w Zamościu, Zwierzyńcu oraz Budzyniu. Większość ludności wywieziono do pracy przymusowej w Rzeszy, reszta trafiła do obozu koncentracyjnego na Majdanku. Spacyfikowano ok. 100 wiosek, prowadzono egzekucje – m.in. w ROTUNDZIE ZAMOJSKIEJ rozstrzelano ok. 8000 ludzi.
artykuły powiązane:
Pierwsze starcie partyzanckie o charakterze bitwy podczas II wojny światowej - minęło 70 lat
70 rocznica największej bitwy oddziałów leśnych AK w Polsce pod Osuchami 24 czerwca 1944r.
por. Radwan - szpital leśny 665, a szpital lubański
28 stycznia 1945r. oddział por. Konrada Bartoszewskiego ps. Wir bohatera spod Osuch zdobył więzienie UB w Biłgoraju
5 lipca 1945r. przekroczyli granicę w okolicach Zgorzelca
