Sowiecka agresja rozpoczęła się po zawarciu w dniu 16 września 1939 r. w Moskwie ostatecznego układu o rozejmie pomiędzy ZSRR, a Japonia kończącego nieformalną wojnę na pograniczu Mandżukuo i Mongolii – serię starć rozpoczętych 15 maja 1939r.Oficjalnym pretekstem agresji było oświadczenie o rozpadzie państwa polskiego, ucieczce rządu polskiego, konieczności ochrony mienia i życia zamieszkujących wschodnie tereny polskie Ukraińców i Białorusinów oraz uwalnianiu ludu polskiego od wojny przekazane w nocie dyplomatycznej na ranem 17 września przez zastępcę Ludowego Komisarza (ministra) Spraw Zagranicznych. (grafika: autor Poeticbent źródło wikipedia)
W konsekwencji wszystkie układy zawarte z nieistniejącym państwem uprzednio z Polską ZSRR uznał za nieobowiązujące, w tym Traktat Ryski z 1921r. i Pakt o Nieagresji z 1932r. a wziętym do niewoli polskim żołnierzom statusu jeńców wojennych. Już w czasie wojny i po niej pojawiły się próby usprawiedliwiania agresji sowieckiej koniecznością ochrony terytorium ZSRR w przewidywaniu przyszłej napaści niemieckiej.
W świetle wyników badań historycznych próby te są pozbawione jakichkolwiek podstaw. W oficjalnej historiografii ZSRR, wydarzenia te przedstawiano jako wyzwoleńczy pochód na tereny Zachodniej Ukrainy i Białorusi. W oficjalnej historiografii PRL-u wydarzeń tych nie eksponowano, ewentualnie przedstawiano jako pokojowe „wkroczenie” wojsk radzieckich w celu „ochrony” ludności na wschodnich terenach. Z punktu widzenia prawa międzynarodowego wejście Armii Czerwonej stanowiło agresję, łamiącą przy tym inne postanowienia. W ZSRR agresję usprawiedliwiano za pomocą sprawiedliwości dziejowej wobec burżuazyjnego państwa polskiego, wymuszonego Traktatu Ryskiego oraz o wyzwoleniu uciskanych i rozdzielonych narodów.
Napaść doprowadziła do masowych prześladowań narodowościowych, aresztowań, osadzeń w obozach, egzekucji, morderstw i deportacji na przyłączonych do ZSRR terenach wschodnich II Rzeczypospolitej. Łącznie siły pierwszego rzutu obejmowały w sumie ok. 620 tys. żołnierzy, 4,7 tys. czołgów i 3,3 tys. samolotów.
Główne kierunki natarcia Frontu Białoruskiego objęły: Wilno, Baranowicze - Wołkowysk - Grodno - Suwałki, Brześć nad Bugiem. Wilno, Grodno i Brześć zostały osiągnięte w dniach 20-22 września, Suwałki 24 września.
Główne kierunki natarcia Frontu Ukraińskiego objęły: Dubno - Łuck - Włodzimierz Wołyński - Chełm - Zamość - Lublin, Tarnopol - Lwów, Czortków - Stanisławów i Kołomyję.
Pod Lwów jednostki sowieckie podeszły 19 września, Lublin osiągnęły 28 września. Jednostki Frontu Ukraińskiego dłużej brały udział w działaniach i zajmowały kolejne wyznaczone im obszary do początku października 1939. W awangardzie na kierunkach ataku Armii Czerwonej posuwały się na ogół jednostki pancerne. W pierwszej kolejności jednostki szybkie starały się dotrzeć do granic Rzeczypospolitej z Litwą, Węgrami i Rumunią, by uniemożliwić ewakuację jednostek Wojska Polskiego za granicę. Operacja została zaplanowana jako regularne działania wojenne z udziałem wojsk pancernych, lotnictwa i działań grup sabotażowych i dywersyjnych przerzuconych lub zorganizowanych na terytorium Polski.
artykuły powiązane:
4 stycznia - Armia Czerwona wkroczyła na terytorium II RP w okolicach Sarn na Wołyniu
Dobrodziejstwa systemu sowieckiego wprowadzanego od 17 września 1939r.
Obchody upamiętniające 17 września na ziemi zgorzeleckiej
17 września 1939 ZSRR sojusznik III Rzeszy zaatakowała Polskę
17 września 1939 IV rozbiór Polski
Źródła:
Wikipedia
