środa, 26 września 2012

27 września 1939r. - 2012r. rocznica powstania Polskiego Państwa Podziemnego

    Będąc na Powiślu robotniczo - przemysłowej dzielnicy Warszawy XX-lecia międzywojennego, gdzie do wojny mieszkał mój dziadek już tylko kilka kroków przez Park Marszałka Edwarda Rydza Śmigłego do Sejmu RP na ul. Wiejskiej, gdzie w pobliżu znajduje się Pomnik Polskiego Państwa Podziemnego i Armii Krajowej.
     Polskie Państwo Podziemne tworzyło tajne struktury państwa polskiego istniejące w czasie II wojny światowej i podlegające Rządowi RP na uchodźstwie. Nazwa ta po raz pierwszy pojawiła się w

  okupowanym kraju na łamach „Biuletynu Informacyjnego” 13 stycznia 1944r.
  W nocy z 26/27 września 1939r. powstała w Warszawie Służba Zwycięstwu Polski (SZP)– konspiracyjna organizacja wojskowa, mająca toczyć walkę przeciw okupantom.
    13 listopada 1939r. została przekształcona w Związek Walki Zbrojnej (ZWZ). W ten sposób zachowano ciągłość polityczno-wojskowej kontynuacji władz Rzeczypospolitej Polskiej i pośredni wpływ władz państwowych na sytuację w kraju.
     14 lutego 1942r. gen. Władysław Sikorski przekształcił ZWZ w Armię Krajową (AK). Jej komendantem głównym został gen. Stefan Rowecki. Utworzenie AK miało służyć scaleniu wszystkich grup wojskowych, podległych do tej pory różnym, podziemnym ugrupowaniom politycznym, w jedną organizację podległą Rządowi RP na uchodźstwie.    
Struktury Podziemnego Państwa Polskiego


     Jesienią 1941 roku do ZWZ należało 40 tysięcy żołnierzy, a pod koniec 1942r. po przekształceniu ZWZ w AK liczyła ona już ok. 200 tysięcy. Była największą podziemną armią w okupowanej Europie.
     Głównym zadaniem Armii Krajowej było gromadzeniu sił i środków (broni, żołnierzy) do zaatakowania Niemców w momencie załamania się frontu. Organizowane akcje zbrojne wywoływały barbarzyńskie represji – za zabitego Niemca było rozstrzeliwanych kilkudziesięciu Polaków.
Parlament Podziemnego Państwa Polskiego


  Pod koniec 1942r. nasilone zostały działania dywersyjne prowadzone przez specjalnie powołane oddziały zwane KEDYW (Kierownictwo Dywersji) pod kierownictwem gen. Augusta Fieldorfa-Nila spowodowane zatrzymaniem armii Niemieckiej na wschodzie, osiągnięciem sprawności organizacyjnej, zaktywizowaniem działalności komunistycznej partyzantki Gwardii Ludowej.


Polska pod okupacją Niemiecką i Sowiecką posiadała legalny, uznawany rząd emigracyjny, Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie oraz podziemną Armię Krajową, Narodowe Siły Zbrojne, Bataliony Chłopskie w kraju. W Warszawie w randze wicepremiera przebywał Delegat Rządu na Kraj, któremu podlegał wywiad, dywersja, oświata, sądownictwo (których wyroki wykonywano i ogłaszano w podziemnej prasie), polityka. Istniały czasopisma polityczne, wojskowe, literackie, kobiece, humorystyczne w sumie ukazywało się ok. 1400 tytułów. W podziemnych drukarniach na przełomie 1943/1944 łączny nakład prasy podziemnej wydawanej przez Tajne Wojskowe Zakłady Wydawnicze wyniósł ok. 250 tys. egz. czasopism, 65.500 broszur i 120 tys. egz. ulotek. Działały tajne komplety tzn. podziemne szkoły, którym Tajna Organizacja Nauczycielska zapewniała kadrę, przygotowywała i rozprowadzała podręczniki. Na terenie Generalnej Guberni utworzono prawie 2 tys. szkół średnich, a wyższe uczelnie kształciły polonistów, historyków, matematyków, lekarzy, które ukończyło ok. 10 tys. studentów.

  Armia Krajowa w szczytowym momencie oraz przed Akcją Burza liczyła 300 tys. zaprzysiężonych żołnierzy, której siły na terenie okupowanej Polski wiązały kilkanaście dywizji niemieckich tj. 150 - 200 tys. żołnierzy. Po upadku powstania warszawskiego stolicą Polskiego Państwa Podziemnego została Częstochowa.
 
Źródła: