Będąc na Powiślu robotniczo - przemysłowej dzielnicy Warszawy XX-lecia międzywojennego, gdzie do wojny mieszkał mój dziadek już tylko kilka kroków przez Park Marszałka Edwarda Rydza Śmigłego do Sejmu RP na ul. Wiejskiej, gdzie w pobliżu znajduje się Pomnik Polskiego Państwa Podziemnego i Armii Krajowej.
Polskie Państwo Podziemne tworzyło tajne struktury państwa polskiego istniejące w czasie II wojny światowej i podlegające Rządowi RP na uchodźstwie. Nazwa ta po raz pierwszy pojawiła się w
okupowanym kraju na łamach „Biuletynu Informacyjnego” 13 stycznia 1944r.
W nocy z 26/27 września 1939r. powstała w Warszawie Służba Zwycięstwu Polski (SZP)– konspiracyjna organizacja wojskowa, mająca toczyć walkę przeciw okupantom.
13 listopada 1939r. została przekształcona w Związek Walki Zbrojnej (ZWZ). W ten sposób zachowano ciągłość polityczno-wojskowej kontynuacji władz Rzeczypospolitej Polskiej i pośredni wpływ władz państwowych na sytuację w kraju.
14 lutego 1942r. gen. Władysław Sikorski przekształcił ZWZ w Armię Krajową (AK). Jej komendantem głównym został gen. Stefan Rowecki. Utworzenie AK miało służyć scaleniu wszystkich grup wojskowych, podległych do tej pory różnym, podziemnym ugrupowaniom politycznym, w jedną organizację podległą Rządowi RP na uchodźstwie.
Polskie Państwo Podziemne tworzyło tajne struktury państwa polskiego istniejące w czasie II wojny światowej i podlegające Rządowi RP na uchodźstwie. Nazwa ta po raz pierwszy pojawiła się w
okupowanym kraju na łamach „Biuletynu Informacyjnego” 13 stycznia 1944r.
W nocy z 26/27 września 1939r. powstała w Warszawie Służba Zwycięstwu Polski (SZP)– konspiracyjna organizacja wojskowa, mająca toczyć walkę przeciw okupantom.
13 listopada 1939r. została przekształcona w Związek Walki Zbrojnej (ZWZ). W ten sposób zachowano ciągłość polityczno-wojskowej kontynuacji władz Rzeczypospolitej Polskiej i pośredni wpływ władz państwowych na sytuację w kraju.
14 lutego 1942r. gen. Władysław Sikorski przekształcił ZWZ w Armię Krajową (AK). Jej komendantem głównym został gen. Stefan Rowecki. Utworzenie AK miało służyć scaleniu wszystkich grup wojskowych, podległych do tej pory różnym, podziemnym ugrupowaniom politycznym, w jedną organizację podległą Rządowi RP na uchodźstwie.
Struktury Podziemnego Państwa Polskiego
Jesienią 1941 roku do ZWZ należało 40 tysięcy żołnierzy, a pod koniec 1942r. po przekształceniu ZWZ w AK liczyła ona już ok. 200 tysięcy. Była największą podziemną armią w okupowanej Europie.
Głównym zadaniem Armii Krajowej było gromadzeniu sił i środków (broni, żołnierzy) do zaatakowania Niemców w momencie załamania się frontu. Organizowane akcje zbrojne wywoływały barbarzyńskie represji – za zabitego Niemca było rozstrzeliwanych kilkudziesięciu Polaków.
Parlament Podziemnego Państwa PolskiegoGłównym zadaniem Armii Krajowej było gromadzeniu sił i środków (broni, żołnierzy) do zaatakowania Niemców w momencie załamania się frontu. Organizowane akcje zbrojne wywoływały barbarzyńskie represji – za zabitego Niemca było rozstrzeliwanych kilkudziesięciu Polaków.
Pod koniec 1942r. nasilone zostały działania dywersyjne prowadzone przez specjalnie powołane oddziały zwane KEDYW (Kierownictwo Dywersji) pod kierownictwem gen. Augusta Fieldorfa-Nila spowodowane zatrzymaniem armii Niemieckiej na wschodzie, osiągnięciem sprawności organizacyjnej, zaktywizowaniem działalności komunistycznej partyzantki Gwardii Ludowej.
Polska pod okupacją Niemiecką i Sowiecką posiadała legalny, uznawany rząd emigracyjny, Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie oraz podziemną Armię Krajową, Narodowe Siły Zbrojne, Bataliony Chłopskie w kraju. W Warszawie w randze wicepremiera przebywał Delegat Rządu na Kraj, któremu podlegał wywiad, dywersja, oświata, sądownictwo (których wyroki wykonywano i ogłaszano w podziemnej prasie), polityka. Istniały czasopisma polityczne, wojskowe, literackie, kobiece, humorystyczne w sumie ukazywało się ok. 1400 tytułów. W podziemnych drukarniach na przełomie 1943/1944 łączny nakład prasy podziemnej wydawanej przez Tajne Wojskowe Zakłady Wydawnicze wyniósł ok. 250 tys. egz. czasopism, 65.500 broszur i 120 tys. egz. ulotek. Działały tajne komplety tzn. podziemne szkoły, którym Tajna Organizacja Nauczycielska zapewniała kadrę, przygotowywała i rozprowadzała podręczniki. Na terenie Generalnej Guberni utworzono prawie 2 tys. szkół średnich, a wyższe uczelnie kształciły polonistów, historyków, matematyków, lekarzy, które ukończyło ok. 10 tys. studentów.
Armia Krajowa w szczytowym momencie oraz przed Akcją Burza liczyła 300 tys. zaprzysiężonych żołnierzy, której siły na terenie okupowanej Polski wiązały kilkanaście dywizji niemieckich tj. 150 - 200 tys. żołnierzy. Po upadku powstania warszawskiego stolicą Polskiego Państwa Podziemnego została Częstochowa.
Źródła: