Po zakończeniu Akcji Burza na Obszarze Lwów AK, który swym działaniem obejmował podokręg Lwów AK, Tarnopol AK i Stanisławów AK sowieckie represje nie zakończyły kresowej konspiracji.Po aresztowaniu podczas rozmów z Sowietami w Żytomierzu płk./gen. Władysława Filipkowskiego Komendanta Obszaru Lwów AK oraz komendantów poszczególnych podokręgów, płk Jan Władyka ps. Janina - ostatni Komendant Obszaru Lwów AK w drugiej połowie 1945r. kończy ewakuację ocalałych żołnierzy i kadr lwowskiej AK - NIE - DSZ przed aresztowaniami NKWD i NKGB.
Większość z nich dotarła na Dolny Śląsk, gdzie odtworzyła swoje kresowe struktury i zaangażowała się w walkę w nowej antykomunistycznej organizacji będącej kontynuatorem AK - NIE - DSZ pod nazwą Zrzeszenie Wolność i Niezawisłość "WiN". Sowieckie i komunistyczne służby rozpracowywały kresowe konspiracje obszaru lwowskiego w latach 1947 - 56 prowadząc Operację pod kryptonimem Radwan.
Pomimo tego nie udało się rozbić Eksterytorialnego Okręgu LWÓW AK - WiN, którego oficerowi i żołnierze ujawniali się w 1956 r. po oficjalnym zakończeniu działalności w porozumieniu z gen. Kopańskim. Ujawnili się tylko żołnierz i oficerowie, którzy działali pod zmienionymi nazwiskami i chcieli wrócić do swoich prawdziwych. Oficerowie i żołnierze nie zdekonspirowani podczas walki nie ujawnili się i wielu z nich nie wykonało tego wstępując po 1990 r. do ŚZ ŻAK, a potem już nie zdążyli.
Kryptonim Operacji Radwan został przyjęty od to pseudonimu Szefa komórki legalizacyjnej Okręgu Lwów AK -WiN Jana Brodzisza ps. Ścibor, pierwszego z aresztowanych we Wrocławiu w końcu września 1947r. Siatkę Eksterytorialnego Okręgu Lwów AK - WiN rozbito w połowie 1948r., ale nie zlikwidowano.
26 września 1947r. we Wrocławiu nastąpiły pierwsze aresztowania po tym jak w gruzach domu przy ul. Parkowej szabrownicy Stanisław Kozioł i Jan Ryszka odkryli walizkę z podręcznym archiwum Eksterytorialnego Okręgu Lwów AK. Po próbie szantażu, celem uzyskania pieniędzy od Emilii Olgi Lewandowskiej ps. Marysia i Jana Brodzisza pracowników lwowskiej legalizacji archiwum zostało przekazane UB we Wrocławiu.
Tego samego dnia do mieszkania inż. Bolesława Monné ps. Konrad przy ul. Parkowej weszła grupa operacyjna UB, która w ciągu kilku godzin aresztowała kilka osób związanych z legalizacyjną. UB wykorzystało w śledztwie jako zakładników członków rodzin zdekonspirowanych działaczy.
29 września w Krakowie aresztowana została w mieszkaniu przez UB kurierka Eksterytorialnego Okręgu LWÓW AK i jednocześnie zastępca szefowej łączności - Maria Zajączkowska ps. Majewska.
7 listopada w Krakowie przy ul. Karmelickiej w biurze Polskiego Towarzystwa Zootechnicznego została aresztowana kolejna kurierka Eksterytorialnego Okręgu LWÓW AK, Jadwiga Zawistowska ps. Helena, która przed aresztowaniem zdołała jeszcze zabezpieczyć konspiracyjne pieniądze.
8 listopada w Krakowie funkcjonariusze Wydziału III WUBP aresztowali w Domu Ubogich Św. Wincentego à Paulo kolejną łączniczkę, tym razem Agnieszkę Königsman ps. Teresa.
18 listopada w Gliwicach funkcjonariusze UB aresztowali Bronisława Łamasza ps. Błaz, łącznika prowadzącego jeden z ważniejszych lokali Eksterytorialnego Okręgu Lwów AK oraz żonę Antoninę.
19 listopada w Zakopanem funkcjonariusze UB aresztowali związanego z komórką legalizacyjną Roberta Sigalina ps. Czaka używającego nazwiska Malinowski.
3 marca 1948 r. we Wrocławiu została zatrzymana kurierka Okręgu Ludwika Stecura ps. Wisia, u której w mieszkaniu przy ul. Spółdzielczej funkcjonariusze UB znaleźli dokumenty legalizacyjne.
16 marca UB w Lubaniu posiadając dane ustalone przez lokalnych wywiadowców na kilka godzin ubecy zablokowali jedną z ulic, wystawili
warty i kordony zaporowe, zatrzymywali samochody, furmanki, rowerzystów,
a następnie weszli do Banku Gospodarstwa Spółdzielczego przy ul. Magistrackiej. Aresztowali głównego księgowego, Dębskiego, starszego pana w garniturze, ostatniego Komendanta Okręgu Lwowskiego AK-WiN ppłk. Anatola Sawickiego ps. Cybulski, człowieka numer jeden na liście ściganych przez bezpiekę działaczy konspiracji lwowskiej.
17 marca w Zakopanem w pensjonacie Reglanka na Jaszczurówce aresztowano kurierkę Marię Baczyńską ps. Pikuś.
22 marca z klasztoru sióstr Notre-Dame w Górze Świętej Anny przebrany w habit franciszkański ubek uprowadził szefową łączności konspiracyjnej, współpracownicę mjr. Anatola Sawickiego Komendanta Okręgu ppor. Zofię Orlicz ps. Krystyna, żonę wybitnego polskiego matematyka mieszkającego w Poznaniu, prof. Władysława Orlicza.
23 marca w Zakopanem został aresztowany mjr Marian Jędrzejewski ps. Macierzanka, człowiek numer dwa podziemnego lwowskiego, posiadający informacje na temat ukrytego w jednej z krakowskich kamienic archiwum organizacyjnego.
25 marca we Wrocławiu została aresztowana kurierka Maria Kamińska, mieszkająca przy ul. Poznańczyka obecnie Benedykta Polaka, gdzie ukrywano archiwum garnizonu lwowskiego AK.
31 marca w Krakowie w kamienicy przy ul. Odrowąża podczas powrotu do domu została aresztowana łączniczka komendy okręgu Helena Gawęda ps. Halina.
5 kwietnia w Krakowie aresztowano czołowego oficera komendy okręgu, kwatermistrza mjr. Leopolda Rudolfa Webera ps. Narutowicza używającego nazwiska Kazanowski.
7 kwietnia w Krakowie, została aresztowana kolejna łączniczka Okręgu Maria Polak.
W dniach 7 - 24 maja 1948 r. we Wrocławiu, w Bielawie oraz w kilku miejscowościach Dolnego Śląska funkcjonariusze UB aresztowali kilkunastu powiatowych działaczy podziemia lwowskiego, wśród nich 11 maja we Wrocławiu pod nazwiskiem Żmuda dowódcę Stefana Stebickiego. W tym czasie funkcjonariusze UB z Wrocławia ujawnili archiwum szefa garnizonu Lwowa mjr. Mariana Jędrzejewskiego ps. Macierzanka, które było ukryte w piwnicy aresztowanej łączniczki Marii Kamińskiej ps. Ada przez zastępcę Zbigniewa Borzysławskiego ps. Zygmuntowski zam. we wsi Sztabowce, pow. Żagań, bliski współpracownik mjr. Jędrzejewskiego, aresztowany 28 maja w Sztabowcach.
29 maja 1948r. w mieszkaniu przy ul. Poznańczyka UB zdobyła archiwum komórki organizacyjnej Okręgu ppłk. Anatola Sawickiego zawierające m.in. sprawozdania dot. ilości członków, uzbrojenia, rozkazy, awanse i odznaczenia, ostrzeżenia oraz instrukcje do końca 1946.
8 czerwca w klasztorze Franciszkanów w Krakowie został aresztowany archiwista kręgu, zakonnik o. Andrzej Tadeusz Deptuch z dokumentami zawierającymi m.in. wykazy drużyn łącznikowych, osób z dzielnic oraz broni na ich terenie, klucze szyfrowe do magazynów broni, spis kryptonimów Komendy Okręgu, metryki urodzenia, niemieckie kenkarty.
W lutym 1948 r. w związku z prowadzonym aresztowaniami tylko w Sekcji II Wydziału III WUBP we Wrocławiu prowadzono prawie 400 teczek osobowych założonych na rozpracowywanych ludzi związanych w różny sposób z podziemnym Lwowem, a w połowie 1948 r. było ich już ponad 500. W wyniku podjętych przez funkcjonariuszy UB z Wrocławia działań do połowy 1948r. znaczna część oficerów funkcyjnych, łączniczek i osób zaangażowanych w działalność dolnośląskiej konspiracji lwowskiej została zidentyfikowana i aresztowana. Aresztowanych zostało na dłuższy czas co najmniej 50 aktywnych działaczy i współpracowników „podziemnego Lwowa”,a w Polsce zatrzymano co najmniej 100 osób podejrzewanych o związki z konspiracją lwowską.
5 września 1946 r. został aresztowany na Opolszczyźnie w Suchej Psinie sierż. Aleksander Kassaraba, dowódca samoobrony AK z Kościejowej k. Lwowa, żołnierz Lwowskiego Zgrupowania Warta na Rzeszowszczyźnie kompanii D26 Draży. Po bestialskim śledztwie skatowany przez oprawców komunistycznego reżimu skazany został 24 października 1946 r. przez WSR w Katowicach na karę śmierci, zabity 13 listopada 1946 r. w Sosnowcu i pochowany w nieoznakowanym dole.
W wyniku prowadzonych śledztw we Wrocławiu zginął Komendant Okręgu ppłk Anatol Sawicki w sierpniu 1948 r. zmasakrowany podczas przesłuchań oraz pracownik legalizacji Bolesław Monné, który w wyniku tortur powiesił się w celi aresztu śledczego w listopadzie 1947 r.
Podczas uwięzienia w Fordonie zmarła łączniczka Jadwiga Zawistowska w sierpniu 1951 r., a niedługo po wyjściu na wolność łączniczki: Agnieszka Königsman i Maria Zajączkowska oraz Bronisław Łamasz.
Ujawnienie siatki ppłk. Anatola Sawickiego nie zakończyło działań rozpracowujących środowiska lwowskie, które w latach 1947 - 56 prowadzone były głównie WUBP we Wrocławiu, Opolu, Katowicach, Zielonej Górze i Warszawie.
W 1956 r. rozpracowanie w ramach operacji Radwan zostało rozbite na pojedyncze sprawy ewidencyjno-obserwacyjne. UB inwigilowało w domach, w pracy, oficerów i żołnierzy lwowskiej AK. Operacja Radwan jest symbolem terroru komunistycznej bezpieki, ukierunkowanego na wyniszczenie elit konspiracyjnych oraz spacyfikowanie i dezintegrację lwowskich środowisk AK, które znało, czym jest instalowana w Polsce władza bolszewików.
Źródło:
http://www.polska1918-89.pl/
