piątek, 2 marca 2018

Andrzej Błachaniec, tarnowski Strzelec, I Brygada Legionów, 1 Brygada AK Juranda, 2 AWP, Zgorzelec cz. I

   26 stycznia 1896r. znanemu i szanowanemu ogrodnikowi Janowi w Radgoszczy w powiecie Dąbrowa Tarnowska na terenie obecnego woj. małopolskiego urodził się syn.
  W tamtym czasie Polska nie istniała, 100 lat wcześniej trzy ościenne państwa dokonały ostatniego III rozbioru I Rzeczpospolitej Obojga Narodów przekreślając tym samym jej istnienie. Andrzej, bo takie nadano imię dziecku wychował się w atmosferze ducha polskości, jaki powszechnie panował w ówczesnej Galicji.
  Po zakończeniu szkoły rozpoczął pracę jako listonosza oraz, co wpłynęło na późniejsze jego całe życie, działalność w Związku Strzeleckim, powstałej w listopadzie 1912r. w Tarnowie narodowo - wyzwoleńczej organizacji funkcjonującej ówcześnie pod nazwą Towarzystwo Sportowo - Gimnastyczne Strzelec.
  6 sierpnia pod komendą Romana Korzeniowskiego wyruszył z Tarnowa do Krakowa na rozkaz Józefa Piłsudskiego 70 osobowy oddział strzelców, w którym działał, walczył nasz Andrzej - żołnierza I Brygady Legionów Polskich, po 1945r. mieszkaniec Zgorzelca.
  Z ziemi tarnowskiej do Legionów Polskich wyruszyło łącznie 812 strzelców. Kompanie, które stworzyły I Brygadę Legionów Polskich wyruszały z Oleandrów w Krakowie, a jej żołnierze stanowili przyszłe kadry Wojska Polskiego.
Dziś nadszedł czas pokwitowania, Za mękę serc i katusz dni.
Nie chciejcie więc politowania, Zasadą jest: za krew chciej krwi.
My, Pierwsza Brygada...

Oleandry - Dom im. J. Piłsudskiego w Krakowie


  Andrzej wyruszył z krakowskich Oleandr do boju na Kielecczyznę. Po odwrocie pułk brał udział w potyczkach z rosyjską kawalerią oraz piechotą wzdłuż Wisły, granicy Rosji a Austro-Węgier.
  W dniach 15 - 24 września wraz z pułkiem stoczył ciężkie walki pod Nowym Korczynem, gdzie pułk wykazał się walecznością powstrzymując ofensywę rosyjskiej kawalerii gen. Aleksandra Nowikowa. W tych walkach 23 września pod Czarkowami polegli śmiercią bohaterską koledzy Andrzeja z plutonu Czesława Młota - Fijałkowskiego, którym w 1928r. w miejscu ich walk postawiono pomnik Czynu Legionowego, wysadzonego przez Armię Sowiecką w styczniu 1945r.
  Po miesięcznej przerwie w dniach 22 - 26 października pułk Andrzeja walczył na przedpolach Twierdzy Dęblin pod Anielinem i Laskami, a niecały miesiąc później z 17na 18 listopada we wsiach Bydlin i Krzywopłotach stoczył bitwę zwaną Krzywopłockimi Termopilami, w której zginęło 46 legionistów, a 131 rannych dostało się do niewoli.
   Nazwa bitwy KRZYWOPŁOTY 14 XI 1914 została umieszczona na tablicy Grobu Nieznanego Żołnierza w Warszawie w okresie II RP i po 1990.

  W dniach 2 do 12 grudnia oddziały Legionów liczące ok. 2000 żołnierzy wzięły udział w walkach pod Limanową (kwatery w Jurkowie), gdzie dotarły pod koniec listopada z Zawoi. 8 grudnia pułku Andrzeja skierowany do obrony doliny Dunajca stanął w rejonie Nowego Sącza.
  19 grudnia oddziały Legionów został przekształcone na ziemi nowosądeckiej w I Brygadę Legionów Polskich. Po załamaniu się ofensywy prowadzonej przez Austro - Węgry na ziemi limanowskiej i nowosądeckiej Rosjanie po kontrataku na styku dwóch armii austro - węgierskich, w rejonie Łowczowa i Łowczówka, mogli doprowadzić do ich okrążeniem. Dowodzona w tym czasie I Brygada przez ppłk Kazimierza Sosnkowskiego otrzymała rozkaz powstrzymania ataku Rosjan.
 Legioniści przeprowadzili atak  22 grudnia zdobywając wzgórza opanowane przez Rosjan. Przez 4 dni legioniści przeprowadzając 5 szturmów i odpierając 16 kontrataków wzięli do niewoli ponad 600 jeńców. Zatrzymanie Rosjan umożliwiło rozbudowanie frontu i utrzymanie się do ofensywy pod Gorlicami w maju 1915r. Po bitwie Brygadę wycofano do Wróblowic, a następnie w rejonie Lipnicy Murowanej i Kęt. Brygadą podczas walk dowodzili:
- kpt. Józef Olszyna - Wilczyński (późniejszy gen. brygady WP, dowódca GO Grodno zamordowany przez Sowietów, grób gen. Wilczyńskiego znajduje się Sopockanie k. Grodna, a symboliczny na cmentarzu Salwatorskim w Krakowie)
- por. Franciszek Pększyc - Grudziński ( poległ 4 czerwca 1915r. w Modliborze).
    Nazwa bitwy ŁOWCZÓWEK 24 XII 1914 została umieszczona na tablicy Grobu Nieznanego Żołnierza w Warszawie w okresie II RP i po 1990.
   Od 2 marca do 15 maja 1915r. Andrzej spędził razem z pułkiem w okopach Nidy na odcinku Sobonice - Pawłowice - Kasków naprzeciw Pinczowa. 11 maja rozpoczęła się ofensywa, w trakcie której w dniach od 16 do 25 maja stoczono bitwę pod Konarami, a w czerwcu pułk walczył  pod Ożarowem i Tarłowem. Za zasługi w bojach Józef Piłsudski nadał pułkowi, w którym służył Andrzej przydomek --- Zuchowatych
  Nazwa
bitwy KONARY 16-22 V 1915 została umieszczona na tablicy Grobu Nieznanego Żołnierza w Warszawie w okresie II RP i po 1990.
  W dniach 15 - 18 lipca pułk Andrzeja walczy pod Urzędowem, a w dniach 31 lipca - 3 sierpnia pod Jastkowem ok. 12 km od Lublina. Kolejno w Siedleckim pod Wysokim Litewskim, Maniewiczami i Raśną, wkraczając na Wołyń walczy nad rzekami Stochod, Styr, pod Smolarzami, Kobczami, Kołkami.
  1 października w ciężkich bojach pod Stowyhorożem przy dużych strat odbija przerwaną linię frontu.
  23 października pod Koszyszczami w kontrataku zdobywa kilkuset jeńców, kolejno zostaje skierowany na odpoczynek do Leśniówki, gdzie spędza Boże Narodzenie. Kolejne walki pułk Andrzeja rozpoczyna wiosną 1916r., które toczy wśród mokradeł i bagien Wołynia, skąd zostaje przerzucony pod Kostiuchnówkę.
  Pod Kostiuchnówką I batalion pułku zajął pozycje przy Polskiej Górze, a II batalion stanowił jego odwód usytuowany w Polskim Lasku. 8 czerwca po ataku Rosjan mjr Tadeusz Wyrwa - Furgalski dowódca II batalionu przeprowadził nocny wypad dwoma kompaniami.
  4 lipca rozpoczął się 12 godziny artyleryjski ostrzał linii obrony pułku, po którym nastąpił odparty atak. Rosjanie skierowali atak na sąsiedni odcinek, zdobywając go czy zrobili wyłom w obronie. Polacy bez wsparcia artylerii i łączności nie dopuścili do przerwania frontu. Oddziały pułku w walkach na bagnety wyparły Rosjan z zajętych pozycji.
  Pułk wytrzymał kolejne ataki Rosjan tracą łącznie pod Kostiuchówną podczas ponad 50% ówczesnego stanu osobowego. Żołnierze pułku po raz pierwszy od wyjścia z krakowskich Oleandr stracili większość swoich przyjaciół. A pułk miał przed sobą jeszcze kilka lat walk, w tym w wojnie z bolszewikami.
 Pułk zapobiegł przełamaniu linii frontu, a w perspektywie powrót do działań wojennych na terenie Kongresówki. Straty Brygady liczącej ponad 5000 tysięcy żołnierzy wyniosły łącznie 2000 poległych i rannych. Brygada stawiła opór 13 000 Rosjan. 
  Nazwa
KOŚCIUCHÓWKA 4 XI1915 i 4–6 VII 1916 została umieszczona na tablicy przy Grobie Nieznanego Żołnierza w Warszawie w okresie II RP.
 
Po wycofaniu z odcinka pułk został skierowany nad rzekę Stochód, gdzie toczył kolejne walki do początku października. Pod koniec listopada pułk z Baranowic przybył do Pułtuska, skąd został skierowany do Zegrza, gdzie 17 lipca 1917r. wraz 1 pułk piechoty zastał go kryzys przysięgowy.
  Żołnierze pochodzący z zaboru austro-węgierskiego zostali wcieleni do pułków 12 Dywizji i skierowani na front włoski, a pozostali skierowani do obozu w Szczypiornie k. Kalisza, oficerów po wydzieleniu skierowano do obozu w Benjaminowie. Pułk odprowadził do obozu w Szczypiornie kpt. Olszyna - Wilczyński.
  Od sierpnia 1914r. pułk stracił 29 oficerów i 308 szeregowych, rannych zostało łącznie 1039 żołnierzy. Po zakończeniu I WŚ żołnierze wrócili do macierzy i odtworzyli pułk, który kontynuował walkę z Sowietami w latach 1919 - 21.
Potrafim dziś dla potomności, Ostatki swych poświęcić dni,
Wśród fałszów siać siew szlachetności, Miazgą swych ciał, żarem swej krwi.My,
Pierwsza Brygada...

                     Pomnik Czynu Legionowego i Pomnik Józefa Piłsudskiego w Krakowie
                        k. siedziby nadal działającego Towarzystwa Gimnastycznego Sokół